Trẻ sơ sinh từ 0 – 6 tháng tuổi là đối tượng nhạy cảm, hệ miễn dịch vô cùng non yếu nên dễ mắc bệnh, một khi mắc bệnh thì biến chứng rất nặng. Cách tốt nhất để tăng cường sức đề kháng chống lại bệnh truyền nhiễm nguy hiểm ở trẻ 0 – 6 tháng tuổi là tiêm vắc xin. Vậy lịch tiêm vắc xin cho trẻ 0 – 6 tháng tuổi như thế nào? Bố mẹ có thể theo dõi lịch tiêm trong bài viết dưới đây để đưa con đi tiêm chủng đúng lịch và đầy đủ.
Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi THS.BS Lâm Sơn Hải, Quản lý Y khoa vùng 2 Mekong, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC.
Tầm quan trọng của vắc xin cho trẻ 0 – 6 tháng tuổi
Bộ Y tế khuyến cáo nên tiêm vắc xin cho trẻ 0 – 6 tháng tuổi đúng lịch, đủ mũi để phòng hàng trăm loại vi khuẩn, vi rút gây bệnh truyền nhiễm nguy hiểm trong giai đoạn đầu đời, việc tiêm vắc xin cần được thực hiện đầy đủ bởi:
- Sau khi chào đời, hệ miễn dịch của trẻ chưa hoàn thiện, sức đề kháng kém nhưng đã bắt đầu phải thích nghi với môi trường, tiếp xúc trực tiếp với nhiệt độ, khí hậu, và hàng trăm loại virus, vi khuẩn là tác nhân gây bệnh,…
- Trẻ càng nhỏ càng dễ mắc bệnh và biến chứng nặng và lâu dài. Nếu mắc bệnh truyền nhiễm trong những tháng đầu đời mà không được điều trị kịp thời, trẻ có thể phải chịu di chứng bệnh tật suốt đời ảnh hưởng đến trí tuệ, thể chất, tinh thần, thậm chí là tử vong.
- Chi phí chủng ngừa bằng vắc xin thấp hơn nhiều so với chi phí chăm sóc y tế nếu trẻ mắc bệnh. Tiêm chủng đầy đủ cho trẻ là khoản đầu tư tài chính khôn ngoan, với mỗi 1 USD đầu tư vào tiêm vắc xin sẽ giúp tiết kiệm 16 USD cho chăm sóc, thăm khám, chữa bệnh và tăng năng suất kinh tế. (1)
8 loại vắc xin cho trẻ 0 – 6 tháng tuổi
1. Vaccine phòng Lao
BCG là vắc xin phòng lao duy nhất được Bộ Y tế cấp phép sử dụng trong tiêm chủng tại Việt Nam, phòng ngừa hiệu quả các hình thái lao nguy hiểm, đặc biệt hiệu quả lên đến 80% với bệnh lao màng não. Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ chỉ cần tiêm 1 liều duy nhất, không cần tiêm nhắc lại.
Tên vắc xin BCG Nước sản xuất Việt Nam Bản chất Vắc xin sống giảm độc lực Đối tượng Trẻ sơ sinh Chống chỉ định Trẻ có dấu hiệu hoặc triệu chứng của bệnh AIDS và các trường hợp chống chỉ định khác theo hướng dẫn của nhà sản xuất vắc xin.
2. Vắc xin phòng Viêm gan B
Vắc xin viêm gan B thúc đẩy hệ miễn dịch sản sinh kháng thể, giúp chống lại virus gây viêm gan B, giảm nguy cơ phát triển thành xơ gan, ung thư gan. Trẻ sơ sinh nên tiêm vắc xin phòng viêm gan B trong 24h đầu sau sinh để ngăn chặn nguy cơ lây nhiễm virus ngay đầu đời, hiệu quả lên đến 95%. (2)
Tên vắc xin Heberbiovac HB Gene HBvax Engerix B Euvax B Nước sản xuất Cu Ba Việt Nam Bỉ Hàn Quốc Bản chất Vắc xin tái tổ hợp bất hoạt Đối tượng Trẻ từ sơ sinh và người lớn Chống chỉ định – Trẻ mẫn cảm với các thành phần của vắc xin.
3. Vắc xin phòng bệnh kết hợp (6 trong 1, 5 trong 1, 4 trong 1)
Vắc xin phòng bệnh kết hợp chứa nhiều thành phần kháng nguyên trong một liều vắc xin, giúp phòng nhiều bệnh khác nhau cùng một thời điểm. Có 4 nhóm vắc xin phòng bệnh kết hợp được sử dụng để tiêm cho trẻ từ 0 – 6 tháng tuổi, bao gồm: Hexaxim / Infanrix Hexa (6 trong 1), Pentaxim / Infanrix IPV + Hib (5 trong 1), SII (5 trong 1), Tetraxim (4 trong 1).
Tên vắc xin Hexaxim / Infanrix Hexa (6 trong 1) Pentaxim / Infanrix IPV + Hib (5 trong 1) SII (5 trong 1) Tetraxim (4 trong 1) Nước sản xuất Pháp / Bỉ Pháp / Bỉ Ấn Độ Pháp Các bệnh phòng ngừa Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt, Viêm gan B, Hib Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Hib, Bại liệt (Pentaxim/ Infanrix IPV + Hib) hoặc viêm gan B (SII) Bệnh ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt Bản chất Vắc xin kết hợp Đối tượng Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 24 tháng tuổi (có thể tiêm sớm lúc 6 tuần tuổi). – Pentaxim: Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 24 tháng.
– Infanrix IPV+Hib: Trẻ từ 2 tháng tuổi đến dưới 5 tuổi
Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 24 tháng tuổi Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 13 tuổi
4. Vắc xin bại liệt
Để phòng bại liệt cho trẻ, có thể tiêm vắc xin kết hợp 6 trong 1, 5 trong 1, 4 trong 1 theo lịch tiêm như đã đề cập trước đó. Ngoài ra, có 2 loại vắc xin phòng bại liệt đơn lẻ gồm dạng uống là (bOPV) hoặc dạng tiêm (IPV) có thể sử dụng để phòng bại liệt cho trẻ từ 0 – 6 tháng.
Tên vắc xin bOPV Imovax Polio (IPV) Nước sản xuất Việt Nam Pháp Bản chất Vắc xin sống giảm độc lực, týp 1, 3 Vắc xin bất hoạt 3 tuýp 1, 2, 3 Đối tượng Trẻ từ 2 tháng tuổi Trẻ từ 6 tuần tuổi
5. Vắc xin phòng Viêm phổi, viêm màng não mủ do Hib
Haemophilus Influenza týp B (hay còn gọi là Hib) gây bệnh viêm màng não mủ, viêm phổi cực kỳ nguy hiểm cho trẻ. Vì vậy, việc tiêm vắc xin phòng Hib cho trẻ trong giai đoạn từ 0 – 6 tháng tuổi giúp bảo vệ trẻ khỏi căn bệnh nguy hiểm này. Có thể phòng Hib bằng vắc xin kết hợp hoặc sử dụng vắc xin phòng Hib đơn giá có xuất xứ từ Cuba.
Tên vắc xin Quimi-Hib Nước sản xuất Cuba Bản chất Vắc xin đơn giá Đối tượng Trẻ từ 2 tháng tuổi đến 15 tuổi
6. Vắc xin phòng tiêu chảy do Rotavirus
Tại Việt Nam, cứ 2 trẻ nhập viện do tiêu chảy cấp thì có 1 trẻ nhiễm Rotavirus. Rotavirus là tác nhân nguy hiểm, gây ra hơn 600.000 ca tử vong cho trẻ em tại Việt Nam và trên toàn thế giới.
Sự ra đời của vắc xin phòng tiêu chảy do Rotavirus giúp phòng ngừa hiệu quả, tránh viêm dạ dày, ruột ở trẻ em. Miễn dịch sau khi uống vắc xin Rotavirus sẽ tạo miễn dịch suốt đời, bảo vệ hệ tiêu hóa của trẻ khỏi vi rút gây bệnh tiêu chảy.
Tên vắc xin Rotarix Rotateq Rotavin Nước sản xuất Bỉ Mỹ Việt Nam Bản chất Vắc xin sống, giảm độc lực Đối tượng Trẻ từ 6 tuần tuổi đến 24 tuần tuổi Trẻ từ 7,5 tuần tuổi đến trước 32 tuần tuổi (có thể tiêm sớm từ 6 tuần) Trẻ từ 6 tuần tuổi đến trước 6 tháng tuổi
7. Vaccine phế cầu khuẩn
Vắc xin phế cầu khuẩn giúp cơ thể sản sinh kháng thể chống lại vi khuẩn Streptococcus Pneumoniae gây ra các bệnh lý nguy hiểm: viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm mũi họng. Nhóm đối tượng được khuyến cáo tiêm vắc xin từ 2 tháng tuổi trở lên (có thể tiêm từ 6 tuần tuổi), chỉ định tiêm ở vùng cơ delta bắp tay hoặc đùi của trẻ. (3)
Tên vắc xin Synflorix Prevenar 13 Nước sản xuất Bỉ Bản chất Vắc xin bất hoạt phòng phế cầu khuẩn (10 tuýp huyết thanh: 1, 4, 5, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19F và 23F) Vắc xin bất hoạt phòng phế cầu khuẩn (13 tuýp huyết thanh: 1, 3 , 4, 5, 6A, 6B, 7F, 9V, 14, 18C, 19A, 19F, 23F) Đối tượng Trẻ từ 6 tuần tuổi đến 5 tuổi Trẻ từ 6 tuần tuổi và người lớn
8. Vắc xin phòng viêm màng não mô cầu tuýp B
Hiện nay tại Việt Nam, có duy nhất vắc xin Bexsero phòng não mô cầu tuýp B được sử dụng để tiêm cho trẻ trong độ tuổi từ 0-6 tháng tuổi. Đây là vắc xin đa thành phần (tái tổ hợp, hấp phụ) do hãng dược phẩm Glaxosmithkline – GSK sản xuất. Vắc xin được chỉ định để tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi chống lại bệnh não mô cầu tuýp B với hiệu quả lên đến 95%.
Tên vắc xin Vắc xin BEXSERO Nước sản xuất Ý Phòng bệnh Viêm màng não mô cầu tuýp B Bản chất Vắc xin đa thành phần (tái tổ hợp, hấp phụ) Đối tượng Trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn đến 50 tuổi
Lịch tiêm vắc xin cho trẻ 0 – 6 tháng tuổi cập nhật mới nhất
1. Vắc xin cho trẻ giai đoạn sơ sinh
Trong giai đoạn sơ sinh, trẻ được khuyến cáo tiêm vắc xin phòng viêm gan B, phòng lao càng sớm càng tốt.
- Vắc xin phòng viêm gan B: Vắc xin Heberbiovac (Cu Ba), Gene-HBvax (Việt Nam) nên được tiêm trong 24 giờ đầu sau sinh.
- Vắc xin phòng lao: BCG nên được tiêm trong 24 giờ sau sinh đến 1 tháng đầu.
2. Vắc xin cho bé giai đoạn 6 tuần đến 2 tháng tuổi
Giai đoạn từ 2 tháng tuổi, trẻ cần được bổ sung thêm vắc xin phòng tiêu chảy do rotavirus, phế cầu, viêm gan B, vắc xin phòng bệnh kết hợp, viêm não mô cầu,… (4)
- Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp)/Infanrix Hexa (Bỉ) phòng 6 bệnh Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt, Viêm gan B: tiêm mũi 1 cho trẻ từ 6 tuần tuổi.
- Vắc xin Pentaxim/Infanrix IPV + Hib (Pháp/Bỉ) phòng 5 bệnh Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, Bại liệt, Hib và SII (Ấn Độ) phòng 5 bệnh Bạch hầu, Ho gà, Uốn ván, viêm gan B, Hib: Tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi.
- Vắc xin Tetraxim (Pháp) phòng 4 bệnh Bệnh ho gà, bạch hầu, uốn ván, bại liệt: tiêm cho trẻ từ 2 tháng tuổi.
- Vắc xin Rotarix/Rotavin (Bỉ/Việt Nam) phòng tiêu chảy do Rotavirus: cho trẻ uống liều đầu tiên từ 6 tuần tuổi. Rotateq (Mỹ): uống liều đầu tiên lúc 7.5 tuần tuổi.
- Vắc xin phòng viêm phổi, viêm màng não, viêm tai giữa, nhiễm khuẩn huyết do phế cầu khuẩn Synflorix (Bỉ), Prevenar 13 (Bỉ) tiêm mũi 1 lúc trẻ được 6 tuần tuổi.
- Vắc xin phòng viêm màng não mô cầu B BEXSERO (Ý): tiêm mũi đầu tiên cho trẻ từ 2 tháng tuổi
- Vắc xin phòng Viêm phổi, viêm màng não mủ do Hib Quimi-Hib (Cuba): Tiêm mũi đầu tiên cho trẻ từ 2 tháng tuổi.
- Vắc xin bại liệt bOPV (Việt Nam): Cho trẻ uống từ 2 tháng tuổi.
3. Vắc xin cho trẻ giai đoạn 3 – 5 tháng tuổi
Từ 3 – 5 tháng tuổi, trẻ tiếp tục được tiêm mũi 2 trong phác đồ vắc xin kết hợp, vắc xin phế cầu, vắc xin phòng tiêu chảy cấp do virus Rota, vắc xin bại liệt, viêm gan B… Bố mẹ nên theo dõi lịch tiêm trong sổ tiêm chủng để đưa trẻ đi tiêm phòng đúng lịch, tăng cường bảo vệ sức khỏe cho con.
- Vắc xin phế cầu khuẩn Synflorix (Bỉ)/ Prevenar 13 (Bỉ): Tiêm mũi 2 cách 1 tháng tiêm mũi 1. Tiêm mũi 3 cách mũi 2 là 1 tháng.
- Vắc xin kết hợp 6 trong 1, 5 trong 1: mũi 2 cách mũi 1 là 1 tháng. Mũi 3 cách mũi 2 là 1 tháng.
- Vắc xin phòng tiêu chảy do Rotavirus Rotarix/Rotavin (Bỉ/Việt Nam) uống liều 2 sau 4 tuần uống liều 1; riêng Rotateq (Mỹ) có lịch uống 3 liều, trong đó liều 2, 3 cách nhau 4 tuần.
4. Vắc xin cho trẻ giai đoạn 6 tháng tuổi
Trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên có thể tiêm vắc xin phòng cúm, vắc xin não mô cầu B,C và các mũi tiêm tiếp theo trong phác đồ tiêm.
- Vắc xin phòng cúm Vaxigrip Tetra/Influvac Tetra (Pháp/Hà Lan): tiêm mũi đầu tiên từ 6 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng bệnh viêm màng não do não mô cầu khuẩn nhóm BC VA Mengoc – BC (Cuba): Tiêm mũi đầu tiên cho trẻ từ 6 tháng tuổi.
Các loại vắc xin cần tiêm cho trẻ sau 6 tháng tuổi
Sau giai đoạn từ 0 – 6 tháng tuổi, phụ huynh nên tiếp tục cho trẻ tiêm chủng bổ sung thêm các loại vắc xin viêm màng não do não mô cầu, sởi đơn, Sởi – quai bị – rubella, thủy đậu, não mô cầu ACYW-135, viêm não Nhật Bản, viêm gan A,…. và một số loại vắc xin khác theo lịch tiêm của bé và chỉ định từ bác sĩ.
1. Vắc xin cho trẻ từ 9 tháng tuổi
- Vắc xin phòng não mô cầu BC VA-MENGOC-BC (Cuba): Tiêm mũi 2 cho bé ở mốc 7.5 – 8 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng sởi đơn MVVac (Việt Nam): Tiêm mũi 1 cho trẻ từ 9 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng bệnh thủy đậu Varilrix (Bỉ): Tiêm mũi 1 cho trẻ từ tròn 9 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản Imojev (Thái Lan): Tiêm mũi đầu tiên khi trẻ từ 9 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng sởi – quai bị – rubella Priorix (Bỉ): Tiêm mũi 1 khi trẻ đủ 9 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng viêm não mô cầu ACYW-135 Menactra (Mỹ): Tiêm mũi đầu tiên cho trẻ từ tròn 9 tháng tuổi.
2. Vắc xin cho trẻ từ 12 tháng tuổi
- Vắc xin phòng sởi, quai bị, rubella MMR-II (Mỹ), MMR (Ấn độ): Tiêm mũi 1 cho trẻ từ 12 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng bệnh thủy đậu Varivax/Varicella (Mỹ/ Hàn Quốc): Tiêm cho trẻ từ đủ 12 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng viêm não Nhật Bản Jevax (Việt Nam): Tiêm mũi 1 cho trẻ từ 12 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng bệnh viêm gan A Avaxim 80U/0.5ml: Tiêm mũi đầu tiên khi đủ 12 tháng tuổi.
- Vắc xin phế cầu khuẩn Synflorix (Bỉ): tiêm mũi 4 cách mũi 3 ít nhất 6 tháng/Prevenar 13 (Bỉ): Tiêm mũi 4 khuyến cáo dùng trong khoảng trẻ 11-15 tháng tuổi.
- Vắc xin phòng viêm não mô cầu ACYW-135 Menactra (Mỹ): Tiêm mũi 2 cách mũi 1 là 3 tháng.
- Vắc xin phòng bệnh viêm gan A, B Twinrix (Bỉ): Tiêm mũi 1 khi trẻ đủ 12 tháng tuổi.
Xem thêm: Các loại vắc xin cần tiêm cho trẻ theo độ tuổi, bố mẹ nên biết.
Lưu ý khi tiêm vắc xin cho trẻ
1. Trước khi tiêm
Trước khi đưa bé đi tiêm chủng, bố mẹ cần lưu ý một số điều sau:
- Khi bé đang ốm, sốt cao, không nên cho bé đi tiêm vắc xin. Nên dời lịch tiêm cho đến khi bé khỏe mạnh trở lại.
- Không để bé đói, không cho ăn quá no trước khi tiêm.
- Vệ sinh cơ thể của bé sạch sẽ trước khi đưa bé đi tiêm để tránh nhiễm trùng.
- Cho bé mặc trang phục thoải mái, dễ vạch, cởi để dễ dàng thao tác trong quá trình thăm khám và tiêm vắc xin.
- Mang theo sổ tiêm chủng, giấy tờ đầy đủ.
- Trao đổi với bác sĩ về tình trạng sức khỏe của bé để kiểm soát, làm giảm phản ứng phụ có thể xảy ra sau tiêm.
2. Sau khi tiêm
Sau khi tiêm chủng, trẻ cần được theo dõi sức tại cơ sở tiêm chủng tối thiểu 30 phút. Nếu phát hiện các triệu chứng bất thường như nôn trớ, thở khò khè, da nổi mẩn đỏ, thở dốc,… cần báo ngay với nhân viên y tế. Bên cạnh đó, trong 24 đến 48 giờ đầu tiên, phụ huynh cần tiếp tục theo dõi tại nhà các biểu hiện của trẻ như: Thân nhiệt, nhịp thở, sự tỉnh táo, vùng da toàn thân và chỗ tiêm…
Nếu có bất kỳ các dấu hiệu bất thường nào, phụ huynh cần đưa trẻ đến các cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và theo dõi.
Ngoài ra, khi chăm sóc trẻ sau tiêm chủng, phụ huynh cần lưu ý thêm:
- Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát, không bó sát tại chỗ tiêm.
- Duy trì chế độ độ dinh dưỡng hàng ngày cho bé, bổ sung nước, cho trẻ bú nhiều hơn.
- Khi trẻ sốt trên 38,5 độ C, quấy khóc có thể cho trẻ dùng thuốc hạ sốt (paracetamol, ibuprofen) với liều phù hợp cân nặng
- Nếu vùng tiêm sưng, đỏ, có thể chườm lạnh để giảm sưng đau.
- Tránh chườm nóng, đắp lá cây hay bôi bất cứ thứ gì lên vết tiêm để tránh nhiễm trùng.
Gói vắc xin cho trẻ 0 – 6 tháng tuổi
Với mong muốn mang đến cho khách hàng dịch vụ tiêm chủng cao cấp, dịch vụ gói vắc xin cho trẻ từ 0 – 6 tháng tuổi được nhiều trung tâm tiêm chủng áp dụng, giúp khách hàng yên tâm tiêm phòng cho con mà không lo bị thiếu, hết vắc xin khi đến ngày tiêm chủng, kể cả các loại vắc xin thường xuyên khan hiếm.
Ngoài ra, khi mua gói vắc xin, cha mẹ sẽ được tư vấn đầy đủ thông tin về phác đồ tiêm chủng, đồng thời không phải chịu ảnh hưởng do thay đổi giá các loại vắc xin trong tương lai. Đây là một trong những ưu điểm của gói vắc xin giúp cha mẹ chủ động trong kế hoạch tài chính khi nuôi con.
Một gói vắc xin cho trẻ từ 0 – 6 tháng tuổi thông thường sẽ bao gồm:
- Vắc xin phòng bệnh kết hợp 6 trong 1.
- Vắc xin phòng viêm màng não mô cầu B
- Vắc xin phòng tiêu chảy do Rotavirus.
- Vắc xin phòng viêm phổi, viêm tai giữa, viêm màng não, nhiễm trùng huyết, viêm mũi họng do virus phế cầu khuẩn gây ra.
Tiêm vắc xin cho trẻ 0 – 6 tháng tuổi là biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ trẻ khỏi sự xâm nhập virus, vi khuẩn gây bệnh. Vì vậy, bố mẹ nên đưa con đi tiêm phòng sớm, đúng và đủ lịch nhằm củng cố hệ miễn dịch, giúp con tránh mắc bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, giảm biến chứng khi mắc bệnh.