Buồng trứng đa nang (hay còn gọi là Polycystic Ovary Syndrome) là bệnh thường xảy ra ở những người phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Người bệnh bị buồng trứng đa nang có dấu hiệu như: Rối loạn kinh nguyệt; gặp các vấn đề về da; tăng hoạt động của nội tiết tố nam (rụng tóc hoặc lông mọc bất thường, tăng cân nhanh); đau bụng, lưng, vùng xương chậu; tâm trạng thay đổi thất thường; khó thở khi ngủ; hiếm muộn hoặc có thể là vô sinh.
Đa nang buồng trứng là bệnh gì?
Đa nang buồng trứng là bệnh không thể tự khỏi và điều trị hoàn toàn. Bạn nên đến thăm khám bác sĩ Phụ khoa để được tư vấn và có phương pháp điều trị phù hợp nhất. Bên cạnh đó, bạn có thể tham khảo các biện pháp dưới đây để ngăn chặn các triệu chứng làm diễn biến bệnh trở nên nặng nề hơn như là:
- Thay đổi thói quen sống với chế độ ăn hợp lý và giảm cân hiệu quả
- Kiểm tra sức khỏe thường xuyên để phát hiện và hạn chế những biến chứng nguy hiểm kèm theo
- Phẫu thuật nội soi buồng trứng để điều trị đa nang buồng trứng
- Sử dụng thuốc tránh thai để kiểm soát các dấu hiệu của đa nang buồng trứng
- Trong trường hợp muốn có thai có thể sử dụng các biện pháp như: Sử dụng thuốc để kích thích rụng trứng hoặc thụ tinh trong ống nghiệm.
Bị đa nang buồng trứng có nguy hiểm không?
Trước đây, trọng tâm của hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS) là chu kỳ kinh nguyệt không đều và giảm khả năng sinh sản của phụ nữ. Hiện nay, PCOS được xem là một hội chứng còn bao gồm các rối loạn về chuyển hóa và nội tiết toàn thân. Nếu không được quản lý tốt, PCOS có thể dẫn đến các biến chứng lâu dài nghiêm trọng như ung thư nội mạc tử cung, bệnh tim, tiểu đường và hội chứng chuyển hóa.
Béo phì
Khoảng 30-35% phụ nữ đa nang buồng trứng bị béo phì. Một số nghiên cứu chỉ ra béo phì cũng đóng vai trò trong cơ chế bệnh sinh của bệnh lý đa nang buồng trứng. Người ta nhận thấy rằng cân nặng đóng vai trò rất quan trọng trong thúc đẩy các triệu chứng lâm sàng của đa nang buồng trứng. Kiểm soát cân nặng ở mức độ phù hợp có thể giúp cải thiện tiên lượng của bệnh.
Ung thư nội mạc tử cung
Phụ nữ mắc PCOS có nguy cơ tăng sinh nội mạc tử cung gấp 4 lần và ung thư nội mạc tử cung gấp 6 lần so với người bình thường. Trong một chu kỳ kinh nguyệt bình thường, nội mạc tử cung tiếp xúc với các hormone, estrogen làm cho lớp niêm mạc tăng sinh và dày lên. Khi vòng kinh không phóng noãn, điển hình trong PCOS lớp niêm mạc không rụng nên tiếp xúc với lượng estrogen cao hơn nhiều, khiến nội mạc tử cung tăng sinh và phát triển dày hơn nhiều so với bình thường. Khi nội mạc dày lên lâu dần có thể dẫn đến các tế bào biến đổi thành ung thư
Bệnh tim
Theo báo cáo của các tổ chức khoa học phụ nữ bị PCOS có tỷ lệ gia tăng các yếu tố nguy cơ với bệnh tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn lipid máu, tiểu đường, béo phì và các yếu tố nguy cơ không phân loại như protein phản ứng C (CRP), homocystein.
Tiểu đường
Phụ nữ bị PCOS thường xuyên bị kháng insulin, có nghĩa là cơ thể của họ kháng lại việc sử dụng glucose đúng cách, dẫn đến lượng glucose cao hơn và insulin được sản xuất nhiều hơn. Theo thời gian, lượng glucose trong máu cao liên tục có thể dẫn đến bệnh tiểu đường.
Hội chứng chuyển hóa
Hội chứng đa nang buồng trứng có thể dẫn đến các rối loạn chuyển hóa nguy hiểm như tình trạng huyết áp cao, đường huyết cao, cholesterol HDL thấp, cholesterol LDL cao… dẫn đến nguy cơ mắc bệnh lý tim mạch, tiểu đường tuýp 2, đột quỵ… Có khoảng ⅓ phụ nữ mắc PCOS có khả năng các mắc hội chứng chuyển hóa.
Rối loạn kinh nguyệt
Đây được xem là ảnh hưởng lớn đối với chị em mắc buồng trứng đa nang. Với chị em mắc hội chứng này sẽ thường có chu kỳ kinh nguyệt thất thường. Việc rối loạn kinh nguyệt dẫn đến rối loạn rụng trứng vì vậy việc thụ thai có thể gặp nhiều khó khăn hơn bình thường
Vô sinh
Các bằng chứng dịch tễ học cho thấy buồng trứng đa nang là nguyên nhân phổ biến nhất của rối loạn phóng noãn và quá trình rụng trứng, làm tăng nguy cơ vô sinh. Theo nghiên cứu trong một quần thể lớn gồm 1.741 phụ nữ bị ảnh hưởng bởi PCOS, phụ nữ vô sinh nguyên phát chiếm 50%, trong khi vô sinh thứ phát chỉ chiếm 25%. (4)
Các bệnh lý khác
Bên cạnh đó, một số bệnh lý kèm theo của buồng trứng đa nang cũng góp phần gây vô sinh, đặc biệt là kháng insulin và béo phì có liên quan đến việc tăng nguy cơ sảy thai và giảm tỷ lệ mang thai và sinh con. Bất thường nội mạc tử cung cũng được báo cáo ở phụ nữ PCOS làm ảnh hưởng đến khả năng làm tổ của phôi.
- Di truyền bệnh cho con: Đa nang buồng trứng là bệnh lý có thể ảnh hưởng toàn thân, khi mắc hội chứng này, buồng trứng của người phụ nữ sẽ sản xuất dư androgen, nồng độ nội tiết này cao sẽ ảnh hưởng tới sự phát triển và phóng noãn, bên cạnh đó nếu bạn có mẹ hoặc chị gái bị buồng trứng đa nang thì nguy cơ bị bệnh sẽ cao hơn so với người có tiền sử gia đình không mắc bệnh.
- Biến chứng khác (mất ngủ, lo âu, trầm cảm, mụn trứng cá,…): Ngoài các suy giảm chức năng tim mạch và chuyển hóa đã biết, bệnh nhân PCOS có nguy cơ tăng rối loạn tâm lý và giảm chất lượng cuộc sống so với phụ nữ khỏe mạnh. Trong một phân tích tổng hợp gần đây, người ta thấy rằng tỷ lệ trầm cảm trong PCOS dao động từ 14% đến 67%, với tỷ lệ mắc các triệu chứng trầm cảm cao hơn gấp 4 lần so với phụ nữ đối chứng cùng độ tuổi.
Bên cạnh đó, hội chứng này còn khiến người bệnh đối mặt với một số vấn đề ảnh hưởng đến ngoại hình như tăng cân mất kiểm soát, xuất hiện mụn trứng cá, hói đầu, rậm lông, sạm da… điều này ảnh hưởng không nhỏ đến vẻ ngoài của chị em.
Sử dụng thuốc điều trị buồng trứng đa nang
Đa nang buồng trứng có thể được điều trị bằng các loại thuốc sau:
- Thuốc tránh thai: Dùng thuốc tránh thai kết hợp với estrogen và progestin hàng ngày giúp cân bằng hormone trong cơ thể người bệnh, điều chỉnh quá trình rụng trứng, làm giảm các triệu chứng PCOS và ngăn ngừa ung thư nội mạc tử cung. Người bệnh có thể sử dụng miếng dán tránh thai hoặc vòng âm đạo thay thế cho thuốc.
- Metformin: Giúp điều trị PCOS bằng cách cải thiện mức insulin. Các nghiên cứu đã chứng minh rằng khi dùng Metformin kết hợp với tập thể dục, thay đổi chế độ ăn uống sẽ giúp người bệnh giảm cân, giảm lượng đường trong máu và giảm rối loạn kinh nguyệt tốt hơn không dùng thuốc.
- Clomiphene: Đây là loại thuốc có tác dụng hỗ trợ sinh sản, dùng để kích thích phóng noãn cho phụ nữ mắc hội chứng PCOS có thể mang thai.
- Các phương pháp tẩy lông: Một số phương pháp điều trị có thể giúp người bệnh ngăn ngừa sự mọc lông, hoặc tẩy đi vùng lông phát triển rậm rạp do PCOS. Ngoài ra, người bệnh có thể tham khảo phương pháp tẩy lông bằng laser hoặc điện phân, giúp loại bỏ vùng lông không mong muốn trên mặt và cơ thể.
Khuyến cáo người bệnh không nên tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ, tránh các biến chứng nguy hiểm do tác dụng phụ của thuốc.
Cách chữa buồng trứng đa nang bằng phương pháp tự nhiên
1. Giảm cân
Nghiên cứu cho thấy việc giảm 5 – 10% trọng lượng cơ thể có thể giúp điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt và cải thiện các triệu chứng PCOS. Người có buồng trứng đa nang thường bị thừa cân hoặc béo phì. Điều này làm tăng nguy cơ mắc các bệnh nguy hiểm khác như tiểu đường, tim mạch hoặc rối loạn chuyển hóa. Việc giảm cân và duy trì cân nặng hợp lý không chỉ giúp người bệnh kiểm soát các triệu chứng PCOS mà còn giảm nguy cơ gặp phải các biến chứng kể trên.
2. Thay đổi chế độ ăn uống
Theo các chuyên gia sức khỏe, việc theo đuổi chế độ ăn uống khoa học là một phần thiết yếu trong quá trình chữa đa nang buồng trứng và được xem là cách trị đa nang buồng trứng tại nhà hay cách chữa đa nang buồng trứng hiệu quả.
Nguyên do là bởi những người bị PCOS thường gặp phải tình trạng kháng insulin khiến nồng độ hormone này trong cơ thể cao hơn bình thường. Điều này cũng đồng thời làm tăng lượng đường trong máu, tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường. Do đó, việc tuân theo chế độ ăn ít carbohydrate đơn giản có thể giúp ổn định đường huyết và giữ nồng độ insulin ở mức thấp. Để giảm thiểu carbohydrate đơn giản trong khẩu phần ăn, người bệnh nên hạn chế tiêu thụ các thực phẩm sau:
- Bánh mì trắng
- Mì ống trắng
- Gạo trắng
- Bánh quy
- Khoai tây chiên
- Nước ngọt.
Thay vào đó, bạn nên bổ sung rau quả, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu vào bữa ăn hàng ngày của mình. Ngoài ra, các thực phẩm có khả năng chống viêm như dầu ô liu, cà chua, cá thu, cá ngừ, các loại hạt cũng rất hữu ích để cải thiện các triệu chứng bệnh.
3. Chữa đa nang buồng trứng bằng cách luyện tập thường xuyên
Theo các chuyên gia, thói quen tập thể dục thường xuyên giúp bạn giảm cân, ngăn ngừa các biến chứng của hội chứng buồng trứng đa nang. Bên cạnh đó, việc vận động cũng rất có lợi cho sức khỏe tim mạch, giúp cải thiện tâm trạng và nâng cao chất lượng giấc ngủ.
Để hỗ trợ quá trình điều trị đa nang buồng trứng hiệu quả hơn, bạn hãy chọn một bộ môn thể dục mà bản thân ưa thích và bắt đầu luyện tập ngay hôm nay. Bạn có thể tập yoga, pilates, bơi lội, chạy bộ…, miễn là bạn kiên trì theo đuổi và có kế hoạch rõ ràng, công sức bạn bỏ ra sẽ không bao giờ uổng phí.
4. Sử dụng các chất bổ sung
Một số chất bổ sung có thể giúp phụ nữ mắc đa nang buồng trứng điều hòa hormone, giảm nồng độ insulin và kháng viêm hiệu quả hơn. Tuy nhiên, trước khi sử dụng bất cứ chất bổ sung nào, bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo tính an toàn.
Các loại chất bổ sung có thể hỗ trợ chữa trị buồng trứng đa nang gồm:
Inositol
Inositol là một loại vitamin B có khả năng cải thiện tình trạng kháng insulin. Ngoài ra, trong một số trường hợp, loại vitamin này cũng giúp tăng khả năng đậu thai thành công ở phụ nữ bị PCOS.
Kẽm
Kẽm là một nguyên tố vi lượng có tác dụng tăng cường khả năng sinh sản và nâng cao hệ thống miễn dịch của người bệnh. Ngoài sử dụng chất bổ sung, bạn cũng có thể ăn thêm thịt đỏ, các loại đậu, hạt và hải sản vì đây là các thực phẩm rất giàu chất kẽm tốt cho cơ thể.
Dầu hoa anh thảo
Dầu hoa anh thảo có tác dụng giảm đau bụng kinh và chữa kinh nguyệt không đều. Ngoài ra, loại dầu này cũng có thể giảm mức cholesterol xấu và tình trạng stress oxy hóa.
Vitamin D và canxi
Vitamin D là một loại hormone quan trọng đối với hệ thống nội tiết. Vitamin D và canxi có thể cải thiện kinh nguyệt không đều và tăng khả năng rụng trứng, ngăn ngừa vô sinh ở phụ nữ mắc bệnh.
Nhóm bài tập thể dục tốt nhất cho người đa nang buồng trứng
Dưới đây là một số bài tập thể phù hợp cho người đa nang buồng trứng mà bạn có thể cân nhắc:
1. Bài tập cardio ở cường độ trung bình như đi bộ, đạp xe, khiêu vũ và thể dục nhịp điệu. Nhóm bài tập giúp làm tăng và kiểm soát nhịp tim, đồng thời hỗ trợ quá trình lưu thông máu. Khi thực hiện, các cơ bắp sẽ vận động liên tục trong 1 khoảng thời gian, nhịp tim của bạn cũng sẽ tăng 50 – 70% mức tối đa. Từ đó, thúc đẩy quá trình trao đổi chất và giúp đốt cháy lượng mỡ dư thừa hiệu quả.
2. Nhóm bài tập HIIT với những động tác như gập bụng, nhảy dây và leo núi. Nhóm bài tập này có thể gia tăng cường độ trao đổi chất, cân bằng insulin và cải thiện tim mạch.
3. Bài tập cải thiện tâm trí – cơ thể như tập yoga, pilates và thiền. Nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ bị buồng trứng đa nang có thể đối mặt với nhiều căng thẳng, lo lắng. Các bài tập này không chỉ giúp đốt cháy calo, giảm cân mà còn có tác dụng thư giãn, giảm căng thẳng.
4. Strength Training – Phương pháp tập luyện nâng tạ với mục đích nâng cao sức mạnh thể chất hoặc phát triển cơ bắp. Nhóm bài tập này có thể giúp bạn đốt cháy nhiều calo và duy trì cân nặng phù hợp.