Thủy đậu là bệnh lý truyền nhiễm cấp tính gây ra những nốt mụn nước đỏ, tròn, căng tức, chứa đầy dịch mủ gây viêm, khiến tình trạng da liễu của người bệnh rất dễ bị tổn thương, gây viêm nhiễm, lở loét nghiêm trọng nếu không được chăm sóc, vệ sinh và kiêng khem đúng cách. Chính vì lý do này, rất nhiều người bệnh, đặc biệt là các bậc phụ huynh có con nhỏ mắc bệnh thường thắc mắc rằng “bị thủy đậu có được ăn sữa chua không?” Ăn sữa chua khi mắc thủy đậu cần lưu ý ra sao?
BS Phan Nguyễn Trường Giang – Quản lý Y khoa vùng Mekong, Hệ thống Trung tâm tiêm chủng VNVC cho biết: “Nếu chẳng may mắc bệnh thủy đậu, người bệnh cần tập trung bổ sung các loại thực phẩm có lợi cho sức đề kháng, cải thiện hệ miễn dịch và nâng cao sức khỏe tổng thể để hỗ trợ tích cực cho quá trình điều trị và phục hồi, thúc đẩy tốc độ làm lành các thương tổn ngoài da, tại các niêm mạc và tổn thương trong các cơ quan bên trong cơ thể do sự “tàn phá” của virus gây bệnh.”
Những lợi ích của sữa chua với sức khỏe
Sữa chua, còn được gọi là yaourt, là một loại thực phẩm được làm từ sữa bò tươi và được lên men bởi các vi khuẩn có lợi. Quá trình lên men chủ yếu xảy ra khi đường lactose trong sữa chuyển hóa thành glucose, sau đó chuyển thành axit pyruvic và cuối cùng thành axit lactic. [1]
Sữa chua chứa nhiều protein, lipid, glucid, đạm, đường, chất béo và nhiều loại vitamin như A, B, C, D, E, K,… cũng như các khoáng chất có lợi như sắt, canxi, photpho, magie, kẽm và nhiều chất dinh dưỡng khác. Trung bình, cứ 100g sữa chua lại cung cấp cho cơ thể khoảng 100 calo, tương đương với 2 quả chuối hoặc nửa bát cơm trắng.
Bên cạnh giá trị dinh dưỡng, sữa chua cũng có rất nhiều những tác động tích cực khác như:
- Cải thiện miễn dịch: Sữa chua chứa hàm lượng lớn các men vi sinh với khả năng tăng cường hệ thống miễn dịch và giảm nguy cơ lây nhiễm các tác nhân gây bệnh
- Tốt cho hệ tiêu hóa: Sữa chua chứa nhiều lợi khuẩn Probiotic giúp tăng cường hệ miễn dịch đường tiêu hóa, có tác dụng giảm viêm và làm giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến rối loạn đường ruột do nhiễm virus, hỗ trợ cho hệ tiêu hóa hoạt động tốt hơn.
- Củng cố hệ xương: Hàm lượng canxi cao trong sữa chua giúp tăng cường sức khỏe của xương và ngăn ngừa loãng xương.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Dung nạp sữa chua giúp bổ sung một lượng lớn canxi, đạm và chất dinh dưỡng có thể giúp cơ thể giảm nhu cầu dung nạp lượng năng lượng dư thừa từ các loại thực phẩm khác. Đồng thời, các tác động tích cực của những lợi khuẩn có trong sữa chua đến hệ tiêu hóa còn thúc đẩy quá trình trao đổi chất, giúp duy trì vóc dáng và cân nặng hợp lý.
- Làm đẹp da: Hàm lượng vitamin cao có trong sữa chua giúp nuôi dưỡng làn da từ bên trong, hạn chế phản ứng oxi hóa và loại bỏ bụi bẩn tích tụ dưới lỗ chân lông, giúp duy trì làn da trẻ trung, mịn màng.
Người bị thủy đậu có được ăn sữa chua không?
CÓ! Người bị thủy đậu hoàn toàn có thể ăn sữa chua.
Như trên đã đề cập, sữa chua không chỉ cung cấp giá trị dinh dưỡng cao mà còn có tác dụng hỗ trợ điều trị hiệu quả các vấn đề đường ruột và các bệnh ngoài da do virus gây ra như thủy đậu, sởi…
Sữa chua chứa rất nhiều lợi khuẩn như men vi sinh Probiotic cùng Lysine (một loại axit amin đóng vai trò là khối xây dựng protein, hình thành chất dinh dưỡng đa lượng) có tác dụng tăng cường sức đề kháng cùng khả năng phản ứng của hệ miễn dịch, từ đó gia tăng khả năng “chiến đấu” chống lại tác nhân gây bệnh thủy đậu là virus Varicella Zoster (VZV), giúp giảm triệu chứng, hạn chế virus nhân lên và phát triển.
Theo một nghiên cứu vào năm 2021 về tác dụng của Probiotic chống lại sự nhiễm trùng virus, mặc dù hoạt chất Probiotic có trong sữa chua không thể chữa khỏi bệnh nhưng chúng có thể cải thiện hệ thống miễn dịch vô cùng hiệu quả, làm giảm thời gian và mức độ diễn biến nghiêm trọng của bệnh. [2]
Cũng trong nghiên cứu này, các nhà khoa học khẳng định rằng men vi sinh Probiotic có thể cải thiện hàng rào niêm mạc, ngăn chặn các tác nhân gây bệnh như virus, vi khuẩn, nấm men,… vượt qua hàng rào niêm mạc, xâm nhập vào cơ thể và gây bệnh. Từ đó, ngăn ngừa nguy cơ mắc thêm các bệnh lý khác trong khi bị bệnh thủy đậu, giảm thiểu tối đa nguy cơ nhiễm trùng, bội nhiễm, biến chứng viêm phổi, nhất là biến chứng thủy đậu bội nhiễm vô cùng nguy hiểm.
Bên cạnh đó, khả năng cải thiện hàng rào niêm mạc của men vi sinh Probiotic có trong sữa chua cũng có thể giúp đẩy lùi sự hoạt động và gây hại của VZV tại vùng niêm mạc miệng, giảm triệu chứng mụn nước phỏng rộp tại vùng niêm mạc do VZV gây ra, giúp tổn thương niêm mạc mau lành hơn.
Ngoài ra, người mắc bệnh thủy đậu thường bị suy giảm sức đề kháng, cơ thể suy nhược mệt mỏi, chán ăn, nhiều trường hợp bị rối loạn tiêu hóa, buồn nôn, nôn mửa,… Vì thế, các chuyên gia khuyến khích người mắc bệnh thủy đậu nên ăn sữa chua để cải thiện khả năng hoạt động của đường ruột, kích thích phản ứng tích cực của hệ tiêu hóa, giúp cải thiện triệu chứng, hỗ trợ điều trị thủy đậu hiệu quả.
Các loại sữa chua nên ăn và không nên ăn khi bị thủy đậu
Khi bị thủy đậu, việc chọn loại sữa chua phù hợp có thể giúp hỗ trợ quá trình điều trị và hồi phục của người bệnh, đồng thời giúp giảm các tác động tiêu cực do sử dụng sai cách. Dưới đây các loại sữa chua nên ăn và không nên ăn khi bị thủy đậu:
1. Sữa chua nên ăn
- Sữa chua Probiotic: Sữa chua được biết đến với tiềm năng cung cấp lợi khuẩn men vi sinh Probiotic hữu ích cho sức khỏe, cải thiện sức đề kháng và khả năng phản ứng của hệ miễn dịch. Tuy nhiên, không phải tất cả các loại sữa chua đều chứa Probiotic. Trong một số trường hợp, lợi khuẩn Probiotic có thể đã bị tiêu diệt trong qua sản xuất, tiệt trùng hoặc do quá trình bảo quản không đúng cách. Do đó, trước khi chọn mua và sử dụng sữa chua cho người mắc bệnh thủy đậu, nên tham khảo thông tin về bảng thành phần để đảm bảo rằng sản phẩm có chứa các lợi khuẩn Probiotic.
- Sữa chua không đường: Đường thúc đẩy cơ thể giải phóng các phân tử gây viêm và các gốc tự do, tạo môi trường vô cùng thuận lợi cho sự phát triển và gây hại của các vi khuẩn, virus,… khiến VZV hoạt động mạnh mẽ hơn, gia tăng triệu chứng và gây ra các tác động xấu đến sức khỏe của người bệnh thủy đậu. Đồng thời, lượng đường quá cao trong máu có thể làm rối loạn điện giải, gia tăng mức độ nhiễm trùng, ức chế quá trình làm thành thương tổn, kéo dài thời gian phục hồi và khỏi bệnh. Do đó, cần ưu tiên ăn sữa chua không đường trong khi mắc bệnh thủy đậu để hạn chế lượng đường của cơ thể.
- Sữa chua cơ bản không hương vị: Sữa chua đóng hộp ngày nay thường được “mix” thêm nhiều hương vị của các loại trái cây, thường là trái cây lên men để tạo thành mứt/siro, chứa lượng đường rất cao để quá trình lên men được diễn ra, rất có hại cho sức khỏe và bệnh tình của người mắc thủy đậu. Đồng thời, các loại trái cây như xoài, mít, chôm chôm, nhãn, vải, dưa hấu,… thường gây nóng, tăng tiết dầu, thúc đẩy quá trình gây viêm nặng hơn. Do đó, người bệnh thủy đậu chỉ nên lựa chọn và tiêu thụ những loại sữa chua nguyên bản, không chứa hương vị.
- Sữa chua nhà làm: Sữa chua đóng hộp thường chứa các chất bảo quản, tạo màu và tạo mùi nhất định để mang đến sự bắt mắt cho sản phẩm, mặc dù trong định lượng cho phép, đảm bảo an toàn cho người sử dụng nhưng đối với người thủy đậu, đây là yếu tố nguy cơ khiến bệnh tình trở nặng hơn do hệ miễn dịch bệnh nhân thủy đậu đang bị suy yếu, tình trạng da liễu rất nhạy cảm, dễ bị tổn thương. Do đó, nên ưu tiên ăn sữa chua nhà làm lành tính, rõ ràng nguồn gốc và không chứa các phụ gia có hại khác.
2. Sữa chua không nên ăn
- Sữa chua có đường: Như trên đã đề cập, đường hoặc quá nhiều đường có thể khiến bệnh tình của bệnh nhân thủy đậu trở nên nặng nề. Do đó, không nên ăn sữa chua có đường khi đang bị thủy đậu.
- Sữa chua có chất bảo quản hoặc hương liệu tổng hợp: Các chất bảo quản và hương liệu tổng hợp có thể tác động tiêu cực đến hệ tiêu hóa và tác động xấu đến sức khỏe chung, ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình điều trị và phục hồi bệnh. Do đó, nên tránh ăn sữa chua có chất bảo quản hoặc hương liệu tổng hợp khi đang mắc bệnh thủy đậu.
- Sữa chua chứa thành phần gây dị ứng: Khi bị thủy đậu, sự viêm nhiễm khiến tình trạng da liễu của người bệnh trở nên rất nhạy cảm, dễ bị kích ứng, gây viêm nhiễm nặng hơn bởi các thành phần có khả năng gây dị ứng có trong sữa chua. Do đó, cần chọn những loại sữa chua nguyên chất, không chứa các thành phần gây kích ứng như hương liệu, gluten, đậu nành, hạt điều… Vì thế, không nên ăn sữa chua chứa thành phần gây dị ứng.
- Sữa chua chứa nhiều chất béo: Để gia tăng độ ngậy cho sản phẩm, một số loại sữa chua thường chứa rất nhiều các phụ gia chất béo bão hòa. Tuy nhiên, lượng chất béo bão hòa này có thể làm cho tình trạng nhiễm trùng nặng nề hơn, phát ban, mụn nước khó kiểm soát, lan rộng và viêm nhiễm lan tỏa, làm chậm quá trình làm lành thương tổn. Do đó, không nên ăn sữa chua chứa nhiều chất béo bão hòa.
Những lưu ý khi ăn sữa chua khi bị thủy đậu
Bị thủy đậu có thể ăn được sữa chua. Tuy nhiên, việc tiêu thụ sữa chua cần được kiểm soát để tránh tác dụng phụ, một số lưu ý quan trọng khi ăn sữa chua để hỗ trợ quá trình phục hồi gồm có:
1. Ăn nhiều hay ít?
Ăn vừa phải sữa chua. Việc ăn sữa chua đúng và đủ lượng có thể giúp cân bằng vi khuẩn trong đường ruột và hỗ trợ hệ tiêu hóa. Khi ăn quá nhiều sữa chua trong một ngày, có thể gây tăng cân hoặc tăng mức đường trong máu và tăng lượng chất béo trong cơ thể, ảnh hưởng xấu đến tình trạng mắc bệnh thủy đậu, gia tăng các triệu chứng viêm nhiễm ngoài da và tại các niêm mạc.
Tốt nhất, chỉ nên ăn 1 – 2 hộp sữa chua/ngày (180 – 316 ml/ngày).
2. Ăn khi nào?
Ăn sau khi dùng kháng sinh và sử dụng các loại thuốc kháng virus hỗ trợ điều trị bệnh thủy đậu vì những loại thuốc này có thể “hiểu nhầm” các vi khuẩn có lợi đang xuất hiện trong cơ thể người bệnh và vô tình tiêu diệt chúng, khiến các lợi khuẩn từ sữa chua không thực hiện được chức năng của chúng là tăng cường sức đề kháng và cải thiện khả năng phản ứng của hệ miễn dịch.
Do đó, để sử dụng sữa chua hiệu quả, khi mắc bệnh thủy đậu, người bệnh nên ăn sau khi dùng kháng sinh và sau khi sử dụng các loại thuốc kháng virus hỗ trợ điều trị bệnh thủy đậu.
Bên cạnh đó, tránh ăn sữa chua khi người bệnh thủy đậu đang có triệu chứng buồn nôn, nôn mửa hay tiêu chảy nặng. Cần tạm ngưng cho đến khi các triệu chứng giảm đi rồi mới tiếp tục ăn lại.
3. Cách chọn sữa chua chất lượng để ăn
- Đọc thành phần: Chọn sữa chua có thành phần ít đường và không chứa hương liệu tổng hợp hoặc chất bảo quản.
- Chọn sữa chua Probiotic: Sữa chua Probiotic chứa vi khuẩn có lợi cho hệ tiêu hóa, có thể giúp cân bằng vi khuẩn đường ruột sau khi sử dụng kháng sinh trong quá trình điều trị thủy đậu. Đồng thời giúp tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch, hỗ trợ tích cực cho quá trình điều trị và hồi phục khi mắc bệnh thủy đậu.
- Chọn sữa chua không chứa thành phần gây dị ứng
- Kiểm tra hạn sử dụng và điều kiện bảo quản: Chọn sữa chua còn hạn sử dụng, hoặc nên ưu tiên chọn những sản phẩm có hạn sử dụng xa, mới sản xuất và được bảo quản lạnh đúng cách để đảm bảo an toàn thực phẩm cho người bệnh thủy đậu.
Ngoài sữa chua, người bị thủy đậu ăn được gì khác?
Khi bị thủy đậu, cơ thể người bệnh sẽ có mức thân nhiệt cao do bị sốt, mất nước. Do đó, người bệnh nên ưu tiên sử dụng những loại thức ăn mềm, bổ sung nhiều nước từ nước lọc, sinh tố, trái cây tươi hàng ngày để tăng cường khả năng chuyển hóa và đưa các chất dinh dưỡng đi khắp cơ thể, hỗ trợ phục hồi năng lượng và làm lành thương tổn, làm giảm ngứa ngáy hiệu quả.
Những người có nốt mụn nước ở miệng thì chỉ nên ăn các món cháo, súp và canh như cháo đậu đỏ ý dĩ, cháo củ năng ý dĩ, cháo thịt lợn đậu xanh, cháo gạo lứt, canh thanh nhiệt,…
Rau củ cũng chứa nhiều vitamin A, vitamin C và bio-flavonoid có tác dụng tăng cường sức đề kháng và giảm triệu chứng mệt mỏi cho người mắc bệnh thủy đậu, đồng thời tăng sinh collagen và lycopene, hỗ trợ làm liền các vết thương và ngăn ngừa sẹo sau thủy đậu. Bên cạnh đó, những loại rau củ giàu vitamin, khoáng chất magie, kẽm như rau sam, rau bina, cải bắp, súp lơ xanh, cà rốt, dưa chuột, cà chua,… có tác dụng kích thích hệ miễn dịch và hỗ trợ quá trình điều trị bệnh thủy đậu hiệu quả.
Người bệnh thủy đậu cũng nên ăn nhiều các loại trái cây có tính mát như cam, quýt, lê, dâu tây, bơ, chuối, kiwi,… để giúp tăng cường sức đề kháng, cải thiện khả năng miễn dịch chống oxy hóa, kháng viêm và chống nhiễm trùng nhờ chứa một lượng các hoạt chất triterpenoid, carotenoid, flavonoid,… rất dồi dào. Các loại trái cây này cũng cung cấp hàm lượng lớn các axit axetic, cellulose, đường gluco,… đặc biệt là quả lê giúp phòng ngừa các biến chứng như viêm phế quản, viêm phổi cấp tính do bệnh thủy đậu gây ra.
Ngoài việc tập trung bổ sung nhiều các nhóm thực phẩm có lợi cho quá trình điều trị và phục hồi, người bệnh cũng nên tích cực bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng thiết yếu cho cơ thể như chất béo, chất đạm, carbohydrate,… để cơ thể khỏe mạnh, sức đề kháng được tăng cường, đẩy nhanh quá trình hồi phục và khỏi bệnh, ngăn ngừa nguy cơ biến chứng bất lợi cho sức khỏe và tính mạng của người bệnh.
⇒ Xem thêm: Bệnh thủy đậu kiêng gì để nhanh khỏi?
Vậy là thắc mắc “bị thủy đậu có được ăn sữa chua không” đã được giải đáp. Sữa chua chứa hàm lượng lớn men vi sinh có lợi cho đường ruột, hệ tiêu hóa, hệ miễn dịch và sức đề kháng của cơ thể. Lựa chọn loại sữa chua phù hợp và sử dụng sữa chua đúng cách, đủ lượng có thể làm giảm triệu chứng cùng các tác động bất lợi của bệnh thủy đậu, hỗ trợ quá trình điều trị và hồi phục tối ưu. Bên cạnh đó, người bệnh thủy đậu cũng cần chú ý bổ sung đầy đủ các chất dinh dưỡng có lợi cho cơ thể để thúc đẩy quá trình làm lành tổn thương ngoài da, cải thiện sức khỏe tổng thể của người bệnh, gia tăng “sức chiến đấu” chống lại VZV và rút ngắn thời gian phục hồi.