Giới thiệu bệnh sâu hại
Sâu gai (bọ gai) là một loại sâu gây bệnh cho cây ngô, các loại cây trồng khác và mùa màng của nông dân. Chúng ta hãy cùng nhau tìm hiểu về loại sâu gây hại này và có những biện pháp phòng bệnh và xử lý cực kỳ hiệu quả cho nông dân. Đầu tiên, hãy tìm hiểu tên khoa học của loại sâu gai này sẽ có tên: Dactylispa sp.
Đặc điểm hình thái
Loại sâu gai (bọ gai) này sẽ có vòng đời trung bình từ 35 đến 40 ngày, trong đó thời gian ủ trứng của sâu là từ 5 đến 6 ngày, trứng được đẻ thành ổ từ 1 đến 3 quả trong các mô lá ngô, còn sâu non từ 20 đến 25 ngày, sâu non có màu trắng đục, đầu màu nâu nhạt, đến nhộng từ 7 – 10 ngày, nhộng sẽ có màu nâu của cánh gián, hình oval dài, phía đầu hẹp còn phía sau rộng hơn. Sau cùng là bướm đẻ trứng từ 1 – 2 ngày đầu màu vàng nhạt đến vàng nâu. Sâu trưởng thành thường dài khoảng từ 55 – 60 mm. Hai mắt kép của sâu to và đen nằm ở hai bên đầu, cánh cứng, có một màu xanh đen bóng. Mặt lưng của cánh cứng và hai mép bên có nhiều gai màu xanh đen. Mặt bụng và chân sẽ có màu vàng nâu.
Đối tượng gây hại
Đối tượng gây hại của sâu gai (bọ gai): Sâu gai thường sinh sống, phát triển và gây hại cho nhiều loại cây trồng khác nhau nhưng phổ biến nhất là lúa, ngô, mãng cầu,…
Triệu chứng gây hại
Sâu non đục vào giữa 2 lớp biểu bì của cây, đồng thời sẽ ăn chất xanh, sẽ làm giảm diện tích quang hợp của lá, từ đó ảnh hưởng tới năng suất cây trồng ngô. Sâu trưởng thành gặm ăn mô bên trong lá sẽ tạo thành những đường thẳng theo chiều dọc của lá. Khi sâu trưởng thành xuất hiện mật độ cao, dày đặc thì những vết ăn của chúng gần sát, liền nhau, khi đó lá ngô chỉ còn trơ lại lớp biểu bì màu bạc trắng. Sâu trưởng thành sẽ di chuyển từ cỏ dại lên ngô khoảng giữa tháng 3 đến cuối tháng 3 khi ngô đã mọc. Sau đó, chúng sẽ đẻ trứng và tồn tại đến cuối vụ mùa. Sâu gai sẽ sinh sản và phát triển chậm vào những năm nhiệt độ thấp. Mật độ sâu gai trên ngô ở vụ sớm sẽ phát triển cao hơn trên ngô ở vụ muộn
Đặc điểm sinh thái
Đặc điểm sinh thái của sâu gai (bọ gai) gặp ở ngô là sâu non sẽ bắt đầu đục vào giữa của 2 lớp biểu bì và ăn chất xanh trong cây ngô, từ đó sẽ làm giảm diện tích quang hợp của lá ngô, như vậy làm ảnh hưởng tới đến sự phát triển của cây ngô. Trên cây ngô sâu trưởng thành sẽ từ từ gặm ăn mô của lá, từ đó tạo thành những đường thẳng ngắn theo chiều dọc của lá ngô. Khi sâu trưởng thành xuất hiện nhiều, dày đặc thì vết ăn của chúng ở mô lá sát và liền nhau, vì vậy lá ngô sẽ chỉ còn trơ lại lớp biểu bì màu bạc trắng.
Sâu sẽ xuất hiện và sinh sản vào giữa tháng 3 đến cuối tháng 3 khi mùa ngô đã mọc và khoảng ở giai đoạn ngô có từ 2 – 3 lá trưởng thành, thì sâu gai sẽ di chuyển từ cỏ dại lên ngô. Vào những năm nhiệt độ trở nên thấp thì thời gian sinh trưởng của sâu gai sẽ muộn hơn bình thường.
Thiên địch
Thiên địch của sâu gai (bọ gai) trong các năm 2010-2014, ở Hà Nội và các khu vực lân cận, trên đồng trồng ngô đã ghi nhận được 25 loài thiên địch khác nhau của sâu gai hại cây ngô. Trong đó, sẽ có 2 loài côn trùng phổ biến chuyên đi bắt mồi là loại bọ rùa sáu vằn đen có tên khoa học là M.sexmaculatus và bọ đuôi kìm tên khoa học là L. riparia. Đồng thời 2 loài côn trùng này thường sẽ bắt gặp nhiều ở trên các cánh đồng trồng các loại cây khác nhau và đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc bắt sâu hại gây bệnh cho cây trồng và mùa màng, mang lại giống cây ngô khỏe mạnh cho nông dân trồng trọt.
Biện pháp phòng bệnh sâu gai gặp ở ngô
Các biện pháp phòng bệnh sâu gai và hạn chế được tác hại mà sâu gai gây ra, người nông dân cần phải áp dụng và kết hợp với một số biện pháp một cách đồng bộ, nhanh chóng ngay từ đầu vụ mùa. Sau đây là một số biện pháp phòng bệnh chính:
– Ở các khu vực trồng trọt bị hại nghiêm trọng nên điều chỉnh thời vụ từ thời vụ sớm sang thời vụ muộn hơn.
– Luân canh với các loại cây trồng dưới nước như cây lúa và các loại rau trồng nước…, từ đó mới có thể cắt đứt nguồn thức ăn liên tục, dồi dào của sâu trên các cánh đồng ruộng. Ở những cánh đồng thường xuyên bị sâu gây hại phá hoại nặng, người nông dân nên chọn những giống ngô tốt, khỏe mạnh có khả năng ít bị nhiễm bệnh của sâu đục thân hoặc các loại sâu khác.
– Thường xuyên dọn dẹp vệ sinh ruộng đồng, để nhanh chóng phát hiện kịp thời để diệt trừ sạch cỏ dại loại bỏ nơi sinh sống và trú ngụ của sâu gai trong thời điểm mùa không có ngô trên ruộng.
– Sau khi thu hoạch mùa màng, nên sử dụng thân cây ngô làm thức ăn cho trâu bò, hoặc làm chất đốt càng sớm càng tốt, để dễ dàng tiêu diệt những ổ trứng, sâu non hay con nhộng còn nằm bên trong thân cây ngô, hạn chế được sâu có thể truyền qua vụ mùa sau.
– Bạn có thể tìm và ngắt đi ổ trứng sâu ở trên ruộng, trên các cây còn sót lại, rồi đem đi đốt tiêu hủy, như vậy có thể dễ dàng tiêu diệt tận gốc sâu gây hại hạn chế sự bùng phát dịch
– Bạn nên kiểm tra ruộng ngô thường xuyên để có thể kịp thời phát hiện sớm và phun xịt thuốc nhanh chóng diệt sâu gây bệnh còn non mới nở, khi đó chúng còn đang sinh sống và chỉ mới cắn phá trên lá cây chưa kịp đục vào bên trong thân cây
Biện pháp xử lý bệnh
Kinh nghiệm truyền thống
– Bạn nên trồng sớm một diện tích nhỏ trên một khu đất để làm bẫy dẫn dụ các loại sâu trưởng thành đến tấn công cây trồng, khi đó sẽ sử dụng thuốc hoá học để phun diệt
– Biện pháp bắt sâu thủ công khi chúng thường xuất hiện đẻ trứng trên những mùa ngô xuân cũng sẽ giúp giảm nguy cơ bùng phát dịch hại. Khi mật độ trứng phát triển cao, bạn có thể triển khai ngắt phần ngọn lá ngô, nơi đó có rất nhiều trứng, rồi đem xử lý tiêu hủy nhanh chóng.
Biện pháp hóa học:
Khi mật độ của sâu gai gây bệnh quá cao hoặc tìm thấy sâu gai đẻ trứng vào lúc cây ngô có 4-5 lá, bạn có thể sử dụng các loại thuốc có tác dụng tiếp xúc, vị độc hoặc nội hấp để tác động tiêu diệt chúng. Thích hợp nhất là nên xịt vào buổi sáng hoặc buổi chiều tối thì sâu gai trưởng thành sẽ ít hoạt động hơn. Bà con hãy tham khảo sản phẩm trừ sâu điển hình của Nghi Anh như Sumo, Báo hoa, Đục quả, Đại bàng, Lửng mật,…