Bướu cổ lành tính là tình trạng các tế bào tuyến giáp phát triển quá mức hoặc phát triển không đồng đều, với biểu hiện kích thước tuyến giáp của người bệnh tăng lên, gây sưng to bất thường. Bướu cổ lành tính là một trong những dạng rối loạn tuyến giáp phổ biến, có thể được điều trị bằng thuốc, phẫu thuật hoặc thực hiện các phương pháp giúp giảm tiến triển bướu cổ lành tính.
Trên thực tế lâm sàng có nhiều nguyên nhân ảnh hưởng đến chức năng hoặc sự phát triển của tuyến giáp và gây ra bệnh bướu cổ. Tuy nhiên nguyên nhân phổ biến nhất là do thiếu hụt iot. Tình trạng này ảnh hưởng đến 2,2 tỷ người trên toàn cầu. Iot là thành phần vô cùng cần thiết cho hoạt động sản xuất ra các hormone tuyến giáp bên trong cơ thể. Nếu một người không đảm bảo bổ sung đầy đủ iot trong chế độ ăn uống, việc sản xuất hormone tuyến giáp có thể bị giảm xuống. Khi đó tuyến yên sẽ báo hiệu tuyến giáp tăng cường sản xuất nhiều hormone hơn, việc hoạt động quá mức này sẽ ảnh hưởng đến cấu trúc tuyến giáp.
Ngoài ra bướu cổ có thể là biểu hiện thứ phát của các bệnh lý khác như sau:
- Bệnh Graves: đây là một dạng rối loạn tự miễn, xảy ra khi hệ thống miễn dịch của chúng ta sản xuất một loại protein bắt chước với hormone TSH (hormone tuyến giáp), từ đó thúc đẩy tuyến giáp sản xuất quá nhiều hormone, dẫn đến cường giáp và tăng trưởng kích thước tuyến giáp;
- Nhân giáp: sự phát triển không đồng đều của các tế bào tuyến giáp tạo thành khối u, hầu hết là bướu cổ lành tính. Một người có thể có 1 hoặc nhiều nhân giáp. Nguyên nhân của các nhân giáp này không rõ ràng nhưng yếu tố di truyền có thể là yếu tố liên quan. Ngoài ra, chế độ ăn uống, môi trường sống cũng gây ra tác động lớn đến việc hình thành nhân giáp;
- Thai kỳ: khi mang thai cơ thể người mẹ sản xuất hormone giải phóng gonadotropin (GnRH), điều này có theer khiến tuyến giáp hoạt động quá mức và hơi to ra;
- Viêm tuyến giáp: đây là bệnh xảy ra do rối loạn tự miễn, nhiễm vi khuẩn, vi rút hoặc do sử dụng các thuốc gây ra cường giáp, suy giáp.
Một số yếu tố rủi ro có thể dẫn đến bướu cổ lành tính gồm:
- Phụ nữ (nhất là phụ nữ sau 40 tuổi): nguy cơ bị bướu cổ hoặc các rối loạn tuyến giáp khác thường xảy ra hơn.
- Tiền sử gia đình: nếu gia đình có người bị bướu cổ hoặc rối loạn tuyến giáp thì những người khác cũng có nguy cơ bị bướu cổ;
- Thuốc: một số thuốc như Amiodarone, Pacerone, Lithobid… làm tăng nguy cơ dẫn đến bướu cổ lành tính;
- Tiếp xúc bức xạ: nguy cơ tiến triển thành bướu cổ lành tính tăng lên khi bạn đã từng điều trị bằng bức xạ ở vùng cổ hoặc ngực.