CB là gì mà lại được sử dụng phổ biến nhiều trong hệ thống điện dân dụng và công nghiệp. Hãy cùng với Điện Châu Á tìm hiểu những thông tin về loại thiết bị điện từ này như cấu tạo, nguyên lý hoạt động, phân loại… Đồng thời cũng sẽ hướng dẫn bạn cách chọn Aptomat CB phù hợp nhất!
CB là gì?
CB là thiết bị điện được sử dụng thay thế cho cầu dao tổng ngày xưa, hay nó còn được biết đến với một tên gọi khác là aptomat.
CB là chữ viết tắt của Circuit Breaker là được lấy từ Tiếng Anh. Còn Aptomat lại có nguồn gốc từ Tiếng Nga. Đây là thiết bị điện ra đời nhằm thay thế cho cầu dao tổng mà ngày xưa chúng ta hay dùng.
Nó sẽ có vai trò ngắt nguồn điện vào hệ thống khi mà điện bị quá tải, ngắn mạch, thấp áp,… Chính vì thế mà đây là thiết bị vô cùng quan trọng trong hệ thống điện.
Xem thêm:
- MCB Là Gì? Cấu Tạo, Chức Năng, Phân Loại Và Nguyên Lý Hoạt Động Của MCB
- MCCB Là Gì? Chức Năng – Cấu Tạo – Nguyên Lý Hoạt Động Của MCCB
Cấu tạo của Aptomat CB
CB được cấu tạo từ 4 bộ phận: tiếp điểm, cơ cấu đóng cắt tự động CB, hộ dập quang điện và móc bảo vệ.
– Tiếp điểm: CB thường sẽ có cấu tạo gồm 2 tiếp điểm là tiếp điểm chính và hồ quang, hoặc sẽ có thiết kế 3 tiếp điểm là tiếp điểm chính, tiếp điểm phụ và hồ dập quang.
Tiếp điểm hoạt động theo quy trình như sau: khi đóng mạch, tiếp điểm hồ quang đóng trước tiếp đến là tiếp điểm phụ và cuối cùng sẽ là tiếp điểm chính. Khi ngắt mạch điện thì tiếp điểm sẽ hoạt động ngược lại rồi sẽ tới tiếp điểm hồ quang điện là cuối cùng.
– Cơ cấu đóng cắt tự động: truyền động đóng cắt CB có 2 cách là bằng tay và bằng cơ điện. Đối với loại truyền động cắt CB thì dòng điện có điện mức không lớn 600A và điểu khiển bằng điện tử có dòng điện lớn hơn 1000A.
Móc bảo vệ của CB có chức năng bảo vệ thiết bị điện không bị quá tải và ngắn mạch, dòng điện của móc bảo vệ phải nằm dưới đường đặc tính của đối tượng cần bảo vệ. Móc bảo vệ gồm: móc kiểu điện từ, móc kiểu rơ le nhiệt. Tuỳ vào điều kiện lắp đặt mà móc bảo vệ sẽ được sử dụng cho các dòng điện khác nhau.
– Hồ dập quang: CB hồ dập quang thường sẽ sử dụng hai kiểu thiết bị dập hồ quang: kiểu nửa kín và kiểu hở.
Kiểu nửa kín thường được đặt trong vỏ kín của CB và có lỗ thoát khí, được dùng cho dòng điện có giời hạn không quá 50KA. Còn đối với loại kiểu hở thì dòng điện lớn hơn 50KA hoặc điện áp lớn hơn 1000V.
Nguyên lý hoạt động
Ở trạng thái bình thường khi mạch điện đóng thì các tiếp điểm được kết nối với nhau thông qua các móc nối và cho phép dòng điện chạy qua. CB có thể được mở hoặc đóng (ON/OFF) bằng công tắc nhằm đảm bảo các hoạt động bảo trì đường dây điện diễn ra an toàn.
Trong trường hợp bị rò điện thì các tiếp điện được tách rời theo cơ chế. Lúc này thì dóng điện vẫn có thể chạy qua được nhờ vào hồ quang sản xinh trong quá trình. Dòng điện chỉ được ngắt khi buồng dập hồ quang dập hồ hoàn toàn. Nếu không nó sẽ xảy ra hiện tượng cháy nổ cuộn dây và mạch điều khiển. Chính vì thế mà thời gian CB ngắt điện sẽ phụ thuộc vào thời gian hồ quang được dập tắt.
Nói một cách dễ hiểu thì mỗi loại Aptomat (CB) sẽ có một dòng cắt riêng. Mỗi khi có dòng điện qua mà lớn hơn dòng cắt thì CB sẽ tự động OFF. Còn nếu khi dòng điện chạy qua nhỏ hơn thì dòng cắt vẫn ON bình thường.
Công dụng của CB
– Chuyển mạch (đóng cắt)
– Bảo vệ chống ngắn mạch
– Bảo vệ chống quá dòng
– Bảo vệ chống dòng rò
– Bảo vệ quá tải
– …
Các loại CB trên thị trường
CB chủ yếu được phân loại dựa vào các mức điện áp quy định. Nếu có mức điện áp dưới 1000V thì sẽ được gọi là CB điện áp thấp, còn với CB điện áp cao là khi nó có thể chịu được mức điện áp trên 1000v. Một loại CB phổ biến trên thị trường:
– ACB (Air Circuit Breaker): Máy cắt không khí
– VCB (Vacuum Circuit Breaker): Máy cắt chân không
– OCB (Oil Circuit Breaker): Mát ngắt mạch dầu
– MCB (Miniature Circuit Breaker): CB tép hay Aptomat tép và dùng để ngắt mạch quá tải thấp
– MCCB (Moulded Case Circuit Breaker): hay CB khối là loại dùng để ngắn mạch quá tải lên đến 80kA.
– RCCB (Residual Current Circuit Breaker): CB chống chật và là loại có kích thước khoảng MCB 2P, 4P. CB này có chức năng ngăn ngừa cháy nổ – hoả hoạn cho sự cố rò dòng trong hệ thống điện.
– RCBO( Residual Current Circuit Breaker with Over current Protection): đây là dòng thiết bị chống rò điện
– ELCB (Earth Leakage Circuit Breaker): thiết bị dùng để cắt nguồn điện nếu như nó phát hiện ra rằng dòng điện rò rỉ xuống đất