ĐẤT PHÙ SA Ở HÀ NỘI ĐỐI VỚI VIỆC HÌNH THÀNH VÙNG CÂY TRỒNG CHUYÊN CANH
Đất đai là điều kiện vật chất mà mọi sản xuất và sinh hoạt đều cần tới. Trong quá trình phát triển của xã hội loài người, sự hình thành và phát triển của mọi nền văn minh vật chất và văn minh tinh thần, tất cả các kỹ thuật vật chất và văn hóa khoa học đều được xây dựng trên nền tảng cơ bản là sử dụng đất đai. Luật đất đai năm 2013 số 45/2013/QH13 ngày 29 tháng 11 năm 2013 đã khẳng định “Đất đai là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá, là tư liệu sản xuất đặc biệt, là thành phần quan trọng hàng đầu của môi trường sống, là địa bàn phân bố các khu dân cư, xây dựng các công trình kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh quốc phòng”. Như vậy, đất đai là điều kiện chung nhất đối với mọi quá trình sản xuất và hoạt động của con người. Nói cách khác, không có đất sẽ không có sản xuất cũng như không có sự tồn tại của chính con người. Do vậy, để có thể sử dụng đúng, hợp lý và có hiệu quả toàn bộ quỹ đất thì việc hiểu rõ các loại đất là vô cùng cần thiết. Quá trình sản xuất nông – lâm nghiệp luôn liên quan chặt chẽ với độ phì nhiêu quá trình sinh học tự nhiên của đất.
Thuật ngữ khoa học “Đất” và “Đất đai” có sự phân biệt nhất định. Theo các nhà khoa học thì “Đất” tương đương với từ “Soil” trong tiếng Anh, nó có nghĩa trùng với thổ hay thổ nhưỡng bao hàm ý nghĩa về tính chất của nó. Còn “Đất đai” tương đương với từ “Land” trong tiếng Anh, nó có nghĩa về phạm vi không gian của đất hay có thể hiểu là lãnh thổ. Trong bài viết này, tác giả chủ yếu tập trung giới thiệu về tính khoa học của đất “Soil”, phân bố và sử dụng đất.
Theo bản đồ đất Thành phố Hà Nội tỷ lệ 1: 50.000, ở Hà Nội có 7 nhóm đất chính là: Nhóm đất cát, nhóm đất phù sa, nhóm đất lầy và than bùn, nhóm đất xám bạc màu, nhóm đất đỏ vàng, nhóm đất dốc tụ, nhóm đất mùn vàng đỏ trên núi. Theo tiêu chí phân loại của FAO thì gồm 23 loại đất khác nhau.
Đất phù sa là nhóm đất chiếm diện tích lớn nhất ở Hà Nội do dòng sông Hồng bồi đắp qua các thời kỳ khác nhau trong giai đoạn đệ tứ. Nhóm đất này được phân bố chủ yếu ở vùng đồng bằng và đồng bằng xen gò với diện tích 179.470,9 ha, chiếm 65,8% tổng diện tích các loại đất. Đất phù sa được chia làm 8 loại đất khác nhau bao gồm: Đất phù sa được bồi chua, Đất phù sa được bồi, trung tính ít chua, Đất phù sa không được bồi, chua, Đất phù sa không được bồi, trung tính ít chua, Đất Phù sa có tầng loang lổ đỏ vàng, Đất phù sa Glây, Đất phù úng nước, Đất phù ngòi suối. Ở Hà Nội, do hệ thống đê có từ 800 năm nay, nên đất phù sa chủ yếu được chia làm hai loại chính: Đất phù sa được bồi hàng năm của hệ thống sông Hồng và Đất phù sa không được bồi hàng năm của hệ thống sông Hồng.
1.Đất phù sa được bồi hàng năm của hệ thống sông Hồng
Đất được hình thành trên trầm tích phù sa của hệ thống sông, phân bố ở địa hình vàn, vàn cao. Đất còn giữ nguyên các bản chất phù sa và được bồi đắp một lượng phù sa nhất định do lượng lũ lớn, lũ nhỏ hàng năm. Nhiều vùng có sự xen kẽ các tầng đất thịt, tầng đất cát thể hiện rõ đặc tính xếp lớp của trầm tích.