Đu đủ – loài cây không chỉ cho quả tươi ngon mà đối với cư dân vùng cao xứ Nghệ, ngọn và hoa của loài cây này còn là món ăn bổ dưỡng được nhiều người yêu thích.
Đến với các bản người Thái Tương Dương, Kỳ Sơn mới được nếm thử nhiều món ăn “đặc sản” của đồng bào nơi đây mới thấy hết nét văn hóa đặc sắc trong ẩm thực của đồng bào vùng cao. Cây đu đủ đực được người dân vùng cao trồng trong vườn nhà để làm thức ăn. Cây đu đủ đực được người dân vùng cao trồng trong vườn nhà để làm thức ăn. Ảnh: Đào Thọ
Chúng tôi đến bản Cây Me (xã Thạch Giám – Tương Dương) vào một ngày giữa tháng Ba. Ngày nắng hay mưa, người dân xóm Cây Tạ luôn ngồi hai bên đường bày những sản vật “cây nhà lá vườn” tươi ngon ra bán. Nào là những món ăn quen thuộc như mắc khén, đọt non, cà pháo, măng tre… đến những món lạ như ve sầu, chuột. Nhưng chúng tôi vẫn thấy lạ lùng nhất là ngọn và hoa đu đủ.
Chúng tôi hỏi bà La Thị Bốn đang ngồi cạnh khóm đu đủ đực rằng ngọn và hoa của cây đu đủ đực này có dùng để chữa bệnh không? Cô cười: “Để ăn. Món ăn truyền thống của Thái Lan. Chúng tôi sững sờ, hóa ra lá đắng như thế này vẫn có thể dùng làm thức ăn. Ngọn đu đủ luộc chín để bớt đắng. Ngọn đu đủ luộc chín để bớt đắng. Ảnh: Đào Thọ
Tối hôm đó, cô ấy kéo chúng tôi về nhà và bắt đầu chuẩn bị đầu và hoa đu đủ đực cho khách của chúng tôi. Chạy xuống cuối vườn, bà bẻ một nắm lá và thân đu đủ non cùng với một vài bông hoa vừa chớm nở. “Nó chỉ lấy phần non, chứ già không ăn được”, bà giải thích. Xong đâu đấy bà con đem ra rửa sạch, gọt vỏ và cắt khúc ngắn tầm 2-3cm. Đu đủ cho vào nồi luộc chín kỹ rồi vớt ra. “Ai thích ăn đắng thì luộc sơ qua, còn không thì luộc kỹ. Muốn bớt đắng thì khi luộc cho thêm một nắm lá ổi hoặc lá lạ, sẽ không có vị đắng. nữa” – cũng như bà Bốn, bà hướng dẫn khách. Món đu đủ xào. Ngọn đu đủ đực xào. Ảnh: Đào Thọ
Hũ đu đủ vừa được bưng ra, một mùi chua chua, chát chát xộc lên mũi, làm chúng tôi hơi khó chịu. Chủ quán chia thành hai phần, một phần để chấm mắm tôm, một phần để làm su su (nộm Thái). Mô hình này được chuẩn bị rất công phu với mắc khén, ớt, măng… rồi trộn đều. Trong các cuộc thi nấu ăn của người Thái, ngọn đu đủ là món ăn không thể thiếu. Trong các cuộc thi nấu ăn của người Thái, ngọn đu đủ là món ăn không thể thiếu. Ảnh: Đào Thọ
Thức ăn được dọn ra, thoạt đầu chúng tôi không khỏi “ghi sổ” bởi vị đắng nơi đầu lưỡi nhưng rồi cảm giác đó được thay thế bằng cảm giác khoan khoái. “Đầu và hoa của cây đu đủ đực thường được bán kèm với cà dại (người Thái hay gọi là cà gai) để làm nộm, rất tốt cho hệ tiêu hóa. Món này rất dễ tìm thấy ở các chợ Thái”, Bon nói.