Tên gọi, danh pháp
Tên Tiếng Việt: Đậu xanh.
Tên khác: Cây mầm hạt lục dâu.
Tên khoa học: Vigna radiata (L.) Wilczek var. radiata, thuộc họ Đậu – Fabaceae.
Tên đồng nghĩa: Phaseolus aureus Roxb. hoặc Vigna aurea Roxb. Họ: Fabaceae (Đậu).
Đặc điểm tự nhiên
Cây thảo, mọc đứng, ít phân nhánh, cao 0,6m, lá có 3 lá chét, lá chét hình trái xoan, ba cạnh, màu lục sẫm, có lông nháp. Hoa màu vàng hoặc lục, rất dày đặc, xếp thành chùm ở nách. Quả đậu hình trụ dài 5 – 10 cm, có đầu nhọn ngắn, lúc đầu có lông sau nhẵn, có 10 – 15 hạt phân cách nhau bởi các vách, màu lục.
Mùa hoa tháng 3 đến tháng 5, mùa quả tháng 6 đến tháng 8.
Phân bố, thu hái, chế biến
Cây được trồng ở khắp nước ta lấy hạt chủ yếu làm thực phẩm. Nhiều nước nhiệt đới châu Phi, châu Mỹ cũng trồng.
Trong nhân dân Việt Nam, ngoài công dụng thực phẩm, đậu xanh toàn hạt và vỏ hạt được dùng làm thuốc.
Vỏ hạt đậu xanh còn gọi là lục đậu bì, hay lục đậu y, lục đậu xác thu được bằng cách xay đậu, ngâm nước và gạn lấy vỏ phơi hay sấy khô.
Đậu xanh rất dễ nảy mầm, sau 3 – 4 ngày gieo hạt đã có thể mọc khỏi mặt đất gọi là mầm đậu xanh. Lúc này cần chú ý sâu, kiến phá hoại và tỉa bớt, mỗi gốc chỉ nên giữ 2 – 3 cây.
Đậu xanh được nảy mầm bằng cách để chúng trong nước trong bốn giờ ánh sáng ban ngày và dành phần còn lại của ngày trong bóng tối. Giá đỗ xanh có thể được trồng dưới ánh sáng nhân tạo trong bốn giờ trong khoảng thời gian một tuần. Chúng thường được gọi đơn giản giá đỗ xanh. Giá đỗ chưa nấu chín được sử dụng để làm nhân cho món chả giò Việt Nam và ăn kèm cho món phở.
Bộ phận sử dụng
Hạt – Semen Vignae Radiatae, hoặc hạt đậu xanh đã nảy mầm hay còn gọi là mầm đậu xanh.