Mấy dòng thơ của họa sĩ Chinh Lê “bắn” vào chiếc điện thoại di động của tôi, khi tôi vừa ngang qua một cánh đồng hoa rau muống, đang quẹo sang cây cầu Đà Rằng ào ạt gió nắng tháng ba rất đặc trưng của Tuy Hòa.
Có lẽ lúc ấy chị bạn của tôi đang ở một góc nhà quê nào đó, bất chợt nhìn thấy những bông hoa rau muống, rồi bất chợt thơ trên di động, ngẫu hứng gởi cho vài người bạn, trong đó có tôi.
“Có ai thấy… Vườn sau… Hoa rau muống!”.
Tôi thấy. Nhưng không phải ở một góc vườn sau, mà thấy cả những đám ruộng bạt ngàn hoa rau muống. Dường như, khi những cành rau muống đang oằn mình dưới cái nắng chang chang tháng ba thì những cánh hoa rau muống lại nở xòe ra. Nhìn đơn lẻ, từng cánh hoa có màu tím nhạt, nhưng ngắm cả một vạt đồng thì thấy sắc tím loang ra lấp lóa một màu trắng tím dưới ánh mặt trời. Nếu vừa chạy xe gắn máy vừa ngắm những vạt đồng hoa rau muống thì thấy thuần một màu trắng lóa ngợp mắt, đẹp nao lòng.
Rong ruổi tiếp đồng quê, tới đâu cũng thấy màu hoa rau muống, có khi bên cạnh những ruộng bắp đang ra hoa, có khi chen giữa những ruộng lúa đang trổ bông vàng trĩu, có khi dọc theo những con mương cạn nước… Hoa rau muống níu chân người bước lại gần để cùng ngồi trong thinh lặng, khoan thai.
Hóa ra, cũng đã lâu rồi tôi không nhìn thấy hoa rau muống, dù trong góc vườn ở phố cũng có một luống rau, dù vẫn khoái ăn món canh rau muống nấu nghêu, dù vẫn mê món bánh tráng chín nhúng nước cuốn rau muống chấm mắm… Hóa ra nỗi nhớ trong câu “Anh đi anh nhớ quê nhà/Nhớ canh rau muống nhớ cà dầm tương” của Á Nam Trần Tuấn Khải cũng chỉ là một nỗi nhớ… hơi bị thực dụng; bởi chỉ nhớ những gì có thể “xơi” được, chứ đâu nhớ chi những cánh hoa rau muống mỏng manh, phớt tím, hiu buồn?!
Nắng nôi càng khiến cho hoa rau muống thêm đẹp. Dĩ nhiên không ai hái hoa rau muống về chưng trong nhà. Vẻ đẹp của hoa rau muống là vẻ đẹp của đồng nội, là cái đơn sơ thầm lặng của người nhà quê. Rau muống hay hoa rau muống cũng là điều thiết thân gần như không gì phải bàn luận. Nó không rắc rối như việc người Việt ở nước ngoài thèm ăn rau muống, hay gay cấn như việc chính quyền bang Texas (Mỹ) từng ra quy chế về việc cấm trồng và tiêu thụ rau muống vì cho rằng loại rau này làm hại môi sinh, gây tắc nghẽn các đường thoát nước. Ở tình huống như thế, rau muống được viện dẫn ra như một sản vật làng quê, một giá trị văn hóa, một biểu tượng quê nhà… Ăn rau muống đã “trầy vi tróc vảy” như thế, huống chi là chuyện ngắm hoa rau muống. Và, xin nói thêm một chuyện này, những người ở nước ngoài khi về quê rất muốn được ăn rau muống cho thỏa cơn thèm. Nhưng phải tìm những cọng rau muống “đèo”, tức những cành rau muống gầy nhỏ, mọc tự nhiên; cùng với đủ thứ rau dại khác làm thành một bữa canh rau tạp tàng ngọt mát đến tận tâm can.
Có ai thấy… Vườn sau… Hoa rau muống!
Tôi đã thấy, đã ngắm thật thỏa thuê những cánh đồng hoa rau muống trong những ngày ngắn ngủi rời xa thành phố. Để rồi khi trở về, một chiều thơ thẩn mở lại những dòng tin nhắn, chợt băn khoăn: “Lúc ấy chị bạn của tôi đang ngồi ngắm hoa rau muống hay là đang ngồi với nỗi nhớ nhung những cánh hoa mỏng manh, phớt tím, hiu buồn”?!
Trần Nhã Thụy