1. Máy tính đã có font tiếng Việt hay chưa?
Bạn vào thư mục C:WindowsFonts để kiểm tra xem trong máy của mình đã được cài font tiếng Việt chưa? Cách nhận biết font nào là font tiếng Việt, bạn chỉ cần lưu ý đặc điểm là các font tiếng Việt thường có tên bắt đầu bằng chữ VN. Cụ thể như: Font VNI: VNI- (thí dụ: VNI-Times); Font TCVN3: .Vn (thí dụ: .VnTimes); Font Bách Khoa: VnTimes; Font Vietware: VN (thí dụ: VNTimes)
Nếu máy của bạn chưa có font tiếng Việt, bạn phải có sẵn trong tay các font này và tiến hành cài thêm font như sau: Vào nút Start -> Settings -> Control Panel -> Fonts. Trong cửa sổ vừa mở, bạn chọn tiếp menu File -> Install New Font… Hộp thoại Add Fonts sẽ xuất hiện, sau khi chỉ ra đường dẫn thư mục chứa font tiếng Việt của mình, bạn sẽ thấy hiện ra danh sách liệt kê các font để bạn lựa chọn. Bạn có thể chọn tất cả bằng cách bấm nút Select All hoặc chỉ chọn những font cần thiết thì dùng thao tác nhấp chuột kết hợp với việc nhấn giữ phím Ctrl. Cuối cùng nhấp nút OK để bắt đầu việc cài font vào máy tính của mình.
2. Font đang chọn dùng để soạn thảo văn bản trong Word có phải là font tiếng Việt hay không?
Tuy máy tính đã có font tiếng Việt nhưng nếu font đang chọn dùng để soạn thảo văn bản trong Word không phải là font tiếng Việt thì bạn cũng không thể gõ được tiếng Việt. Bạn kiểm tra lại như sau: Trong chương trình Word, di chuyển con nháy (cursor) đến vị trí soạn thảo mà bạn không gõ được tiếng Việt, quan sát hộp thoại Font trên thanh công cụ để xem tên font hiện ra có phải là font tiếng Việt hay không?
Nếu font đang chọn dùng chưa phải là font tiếng Việt thì bạn hãy chọn lại cho đúng trong danh sách bên dưới của hộp thoại Font (hình 1).
3. Máy tính đã cài bộ gõ tiếng Việt chưa?
Ngoài yêu cầu là phải có font tiếng Việt, để gõ được tiếng Việt, máy tính của bạn còn phải có chương trình hỗ trợ bàn phím – gọi nôm na là bộ gõ, cho phép bạn bỏ các dấu của tiếng tiếng Việt (sắc, huyền, hỏi, ngã v.v…). Nếu máy tính của bạn đã được cài đặt bộ gõ tiếng Việt và đang được kích hoạt thì bạn sẽ thấy biểu tượng ở khay hệ thống của Windows.
Bộ gõ tiếng Việt được dùng phổ biến hiện nay và hầu như máy tính nào có sẵn khi mua là Unikey hoặc Vietkey 2000 (minh họa trong bài viết này là bộ gõ Unikey), nguyên tắc sử dụng hai bộ gõ này cũng không khác biệt gì cho lắm.
4. Bộ gõ tiếng Việt phải đang ở chế độ “Gõ tiếng Việt”:
Nếu bộ gõ đã hoạt động, nhưng bạn vẫn không gõ được tiếng Việt? Thế thì cần xem lại bộ gõ đang ở chế độ gõ nào? Nhận biết bằng cách quan sát biểu tượng của bộ gõ ở khay hệ thống:
– Nếu biểu tượng có dạng là : bộ gõ đang ở chế độ gõ tiếng Việt.
– Nếu biểu tượng có dạng là : bộ gõ đang ở chế độ gõ tiếng Anh.
– Để chuyển đổi từ chế độ gõ tiếng Anh sang chế độ gõ tiếng Việt (hoặc ngược lại), bạn chỉ cần nhấp chuột vào biểu tượng của bộ gõ một lần nữa.
5. Phải có sự đồng bộ giữa thói quen gõ phím (để bỏ dấu) của bạn và kiểu gõ được chọn trong bộ gõ:
Nếu các yếu tố nêu trên đã thỏa nhưng bạn vẫn chưa gõ được tiếng Việt? Bạn hãy xem lại kiểu gõ được xác lập trên bộ gõ có đúng với thói quen gõ phím của bạn hay không (kiểu gõ VNI hoặc kiểu gõ Telex)?
Bạn kiểm tra xem bằng cách nhấp chuột phải vào bộ gõ và quan sát bảng menu để xem bộ gõ đang được xác lập ở kiểu gõ nào (VNI hay Telex) và chọn lại cho đúng với thói quen gõ phím của mình.
6. Phải có sự đồng bộ giữa loại font tiếng Việt đang chọn và loại bảng mã được xác lập ở bộ gõ:
Đến đây, nếu cũng chưa gõ được tiếng Việt thì bạn phải tiếp tục kiểm tra tiếp giữa loại font tiếng Việt đang chọn (font VNI, font Bách Khoa hay font Vietware v.v..) có đồng bộ với loại bảng mã được xác lập ở bộ gõ hay không (bảng mã VNI, bảng mã Bách Khoa hay bảng mã Vietware v.v…).
– Nếu font dùng soạn thảo có tên bắt đầu bằng VNI- (thí dụ: VNI-Times) thì bảng mã được xác lập ở bộ gõ phải là bảng mã VNI.
– Nếu font dùng soạn thảo có tên bắt đầu bằng .Vn (thí dụ: .VnTimes) thì bảng mã được xác lập ở bộ gõ phải là bảng mã TCVN3 (ABC).
– Nếu font dùng soạn thảo có tên bắt đầu bằng Vn (thí dụ: VnTimes) thì bảng mã được xác lập ở bộ gõ phải là bảng mã Bách Khoa.
– Nếu font dùng soạn thảo có tên bắt đầu bằng VN (thí dụ: VNTimes) thì bảng mã được xác lập ở bộ gõ phải là bảng mã Vietware.
Các bộ gõ hiện nay đều hỗ trợ nhiều bảng mã khác nhau, do đó bạn cũng dễ dàng chọn lựa bảng mã cho phù hợp với font tiếng Việt đang dùng. Muốn vậy, bạn hãy nhấp kép chuột vào biểu tượng của bộ gõ ở khay hệ thống. Cửa sổ chính của bộ gõ sẽ hiện ra (minh họa ở bài viết này là bộ gõ Unikey 3.6), bạn hãy chọn lại bảng mã cho phù hợp với font tiếng Việt đang chọn (hình 2).