Theo một báo cáo mới đây của Hiệp hội Tâm lý học Mỹ, 75% người lao động tại Mỹ cho rằng người quản lý là “ngọn nguồn” của mọi căng thẳng mà họ đang phải đối mặt tại nơi làm việc. Một khảo sát của Hiệp hội các Chuyên gia Hành chính Quốc tế đã chỉ ra rằng nguyên nhân phổ biến khiến nhân viên quyết định nghỉ việc ở doanh nghiệp là do nhà quản lý. Tác giả người Anh Marcus Buckingham cho rằng: “Cái chúng ta rời bỏ là sếp của mình, chứ không phải là công ty”.
Thực tế cho thấy có rất nhiều trường hợp người lao động xin thôi việc không phải do công ty xấu, mà là do sếp của họ. Năng lực và phẩm chất của nhà quản lý có thể là ảnh hưởng tiêu cực đến văn hóa của cả doanh nghiệp. Một người sếp yếu kỹ năng lãnh đạo, kỹ năng quản lý có thể “giết chết” tinh thần sáng tạo, chủ động và lòng nhiệt huyết của nhân viên đối với công ty, thậm chí khiến doanh nghiệp mất đi cả một thế hệ nhân tài.
Vậy tại sao nhiều nhân viên lại rời bỏ doanh nghiệp chỉ vì nhà quản lý?
1. Về năng lực cá nhân
Cấp trên không có năng lực hoặc năng lực yếu kém là lý do khiến khá nhiều nhân viên thôi việc. Đây có thể là người không hiểu rõ về những công việc mà nhân viên mình đang phụ trách, không tỏ ra tôn trọng công việc mà mình đang làm.
Đây cũng có thể là một người sếp lạc hậu, không chịu đổi mới, sáng tạo. Albert Einstein đã từng nói: “Vấn đề sẽ chẳng thể được giải quyết bởi những người có cùng trình độ suy nghĩ với người từng tạo ra nó”, hay Thomas Edison cũng có câu: “Luôn có cách tốt hơn, chỉ cần bạn tìm ra nó”. Do vậy, nếu chỉ tập trung “bám víu” vào những điều đã cũ và luôn né tránh những thay đổi, người quản lý sẽ dần trở nên lạc hậu và không tạo dựng được niềm tin với nhân viên.
Theo một nghiên cứu về vấn đề hành vi của người lãnh đạo và sức khỏe của nhân viên đến từ Viện Stress (Stockholm) được ban hành trên Tạp chí Tạp chí Y học Nghề nghiệp và Môi trường, những người lao động làm việc cho những vị sếp năng lực kém có khả năng mắc bệnh tim cao hơn đến 60% so với những người khác.
Ngược lại, cũng theo nghiên cứu này, với những nhân viên làm việc dưới quyền của các nhà lãnh đạo tốt, khả năng mắc các bệnh về tim thấp hơn 40%. Họ đã chỉ ra rằng nếu nhà quản lý yếu kém, năng lực hạn chế, nhân viên sẽ dễ cảm thấy căng thẳng hơn, từ đó sức khỏe cũng có khả năng bị ảnh hưởng tiêu cực, thậm chí gây nguy hại đến tính mạng con người.
2. Về thái độ đối với người lao động
Có rất nhiều khía cạnh để giúp định nghĩa thế nào là một người quản lý không tốt. Điển hình trong số đó là:
- Không hướng dẫn, đào tạo, hỗ trợ, để cho nhân viên phải tự “bơi”
Dù năng lực của nhân viên đang ở bất kỳ mức độ nào, một quy trình đào tạo phù hợp vẫn sẽ có thể tạo nên sự khác biệt, giúp tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Theo “ông vua xe hơi” của nước Mỹ Henry Ford, so với việc đào tạo nhân viên và để họ rời đi, việc không đào tạo mà họ vẫn ở lại là một điều tồi tệ hơn rất nhiều. Nhà lãnh đạo không xây dựng doanh nghiệp, mà họ xây dựng con người, sau đó mọi người cùng nhau xây dựng doanh nghiệp. Một vị sếp tồi là khi không đào tạo gì cho nhân viên nhưng lại vẫn mong họ tạo ra hiệu quả vượt trội.
- Có những phản ứng tiêu cực đối với nhân viên
Trên thực tế, có những nhà lãnh đạo kém giao tiếp, ít tương tác với nhân viên, thường xuyên đưa ra các hình thức phạt tài chính, thậm chí chỉ trích, xúc phạm nhân viên…Theo Ray Williams trong tác phẩm “Sếp tồi khiến bạn phát bệnh như thế nào?”, một vị sếp tồi là khi họ đàn áp, làm nhục hoặc bỉ bôi cấp dưới. Đó có thể là những lời lăng mạ, xâm phạm không gian cá nhân, mỉa mai, trêu chọc, sỉ nhục nơi công cộng… Những phản ứng tiêu cực và mang tính kích động như vậy có thể “cướp” đi sự nhiệt tình và gắn bó với công việc của người lao động.
- Đặt ra yêu cầu, kỳ vọng không hợp lý
Những kỳ vọng quá sức, không lành mạnh có thể khiến nhân viên nản chí, thậm chí trở thành những người vô dụng khi không đáp ứng được những yêu cầu đã đặt ra. Ngược lại, một vị sếp tốt có thể đặt ra những mục tiêu đủ cao để nhân viên phấn đấu mà không bị mệt mỏi hay kiệt sức. Họ sẽ tạo động lực thúc đẩy nhân viên của mình phát triển theo nhịp độ phù hợp với năng lực của mình, thay vì phải “bán mạng” để chạy theo những chỉ số “trên trời”.
- Có thái độ hống hách, tính kiểm soát và sở hữu cao
Steve Jobs từng có câu nói: “Thật vô lý khi thuê người thông minh rồi bắt họ phải làm theo ý mình. Chúng tôi thuê những người thông minh để họ chỉ cho chúng tôi biết mình cần làm gì”. Những người lãnh đạo có tính kiểm soát cao sẽ hành động như thể họ đang sở hữu tất cả nhân viên của mình và ép buộc người lao động phải làm theo những khuôn mẫu nhất định của họ. Tuy nhiên, sự sáng tạo và đổi mới cần không gian, vậy nên việc đó có thể “bóp nghẹt” sự chủ động và phát triển cá nhân của người lao động, khiến họ cảm thấy ngột ngạt và bức bối.
- Thích đổ lỗi, không khích lệ nhân viên, thiếu công bằng trong xử lý công việc
Một điều khá rõ ràng là mọi nhân viên đều có những điểm mạnh và điểm yếu riêng của họ, vậy nhưng một người quản lý xấu sẽ luôn chăm chăm nhìn vào những điểm thiếu sót của nhân viên để soi mói và đổ lỗi. Ngược lại, một người lãnh đạo thực sự sẽ tìm cách tận dụng điểm mạnh của nhân viên, đồng thời giúp họ khắc phục những điểm yếu của mình.
Như vậy, để tạo môi trường doanh nghiệp tích cực, tăng năng suất lao động của nhân viên, những người quản lý đừng nên trở thành một người Sếp cô đơn và quá tải với việc bởi cách chúng ta làm chính là hệ quả chúng ta nhận được, hãy tạo ra văn hóa làm chủ cho mỗi nhân viên, hãy kết nối với nhân viên không chỉ trong công việc mà còn trong cuộc sống, chỉ khi xây dựng được mối quan hệ khăng khít, lành mạnh sẽ tạo nên một đội ngũ cống hiến không chỉ bằng khối óc và đôi bàn tay mà chính từ con tim của họ, để không còn việc nhân viên rời bỏ tổ chức bởi vì Sếp.