Hỏi: Gia đình tôi đang sinh sống trong một căn nhà cấp 4 xây dựng từ những năm 1970 tại P.Yên Phụ, Q.Tây Hồ, Hà Nội. Hiện nay ngôi nhà của chúng tôi đã cũ nát và hư hỏng nghiêm trọng. Do có đơn từ tranh chấp từ họ hàng xa nên gia đình tôi chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Vì vậy, gia đình tôi không thể xin cấp giấy phép xây dựng nhà được. Tôi muốn hỏi là nếu gia đình tôi tiến hành xây dựng nhà (vì nhà đã xuống cấp trầm trọng, chờ đợi việc giải quyết dứt điểm tranh chấp quá lâu) mà không có giấy phép xây dựng thì sẽ bị xử phạt như thế nào?
Trả lời: Tại Điều 3, bản quy định về cấp giấy phép xây dựng (GPXD) và quản lý xây dựng công trình theo GPXD trên địa bàn Hà Nội, được ban hành kèm theo Quyết định số 04/2010/QĐ-UBND ngày 20/01/2010 của UBND Hà Nội thì trước khi khởi công xây dựng nhà ở riêng lẻ hoặc công trình trên địa bàn Hà Nội, chủ đầu tư phải có GPXD, trừ trường hợp sau đây: Công trình thuộc bí mật Nhà nước; Công trình xây dựng theo lệnh khẩn cấp; Công trình tạm phục vụ xây dựng công trình chính; Công trình xây dựng theo tuyến không đi qua đô thị nhưng phù hợp với quy hoạch xây dựng được duyệt; Công trình thuộc dự án đầu tư xây dựng được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phê duyệt; Công trình xây dựng thuộc dự án KĐT, KCN, khu chế xuất, khu công nghệ cao…; Các công trình sửa chữa, cải tạo, lắp đặt thiết bị bên trong không làm thay đổi kiến trúc, kết cấu chịu lực và an toàn của công trình; Công trình hạ tầng kỹ thuật chỉ phải lập báo cáo kinh tế – kỹ thuật thuộc các xã vùng sâu, vùng xa không nằm trong các khu vực bảo vệ di tích; Nhà ở riêng lẻ tại vùng sâu, vùng xa không thuộc đô thị, không thuộc điểm dân cư tập trung; nhà ở riêng lẻ tại các điểm dân cư nông thôn chưa có quy hoạch xây dựng được duyệt…
Vì vậy, nếu gia đình bạn xây dựng nhà ở mà chưa có GPXD thì sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính, cụ thể như sau: Theo quy định tại Khoản 2, Điều 11, Nghị định số 23/2009/NĐ-CP thì trường hợp chủ đầu tư tổ chức thi công xây dựng công trình không có GPXD mà theo quy định phải có GPXD thì bị phạt tiền từ 10 – 15 triệu đồng đối với trường hợp xây dựng nhà ở riêng lẻ ở đô thị. Ngoài ra, công trình xây dựng không có giấy phép còn bị xử lý theo quy định tại Điều 12, Nghị định số 180/2007/NĐ-CP như sau: Lập biên bản ngừng thi công xây dựng, yêu cầu chủ đầu tư tự phá dỡ công trình xây dựng vi phạm trật tự xây dựng đô thị; Trường hợp chủ đầu tư không ngừng thi công xây dựng phải bị đình chỉ thi công xây dựng, buộc phá dỡ công trình xây dựng vi phạm trật tự xây dựng đô thị; đồng thời, áp dụng các biện pháp ngừng cung cấp các dịch vụ điện, nước và các dịch vụ khác liên quan đến xây dựng công trình; cấm các phương tiện vận tải chuyên chở vật tư, vật liệu, công nhân vào thi công xây dựng; Cưỡng chế phá dỡ nếu chủ đầu tư không thực hiện quyết định đình chỉ thi công xây dựng. Chủ đầu tư chịu trách nhiệm về toàn bộ chi phí lập phương án phá dỡ (nếu có) và chi phí tổ chức cưỡng chế phá dỡ.