3h chiều ngày 9/9/1976 bản tin đặc biệt của Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc đã được phát ra với nội dung làm chấn động Trung Quốc: “Sau một thời gian bị bệnh hiểm nghèo, mặc dù đã được các thầy thuốc hết sức cứu chữa, nhưng do bệnh tình quá nặng nên Chủ tịch Mao Trạch Đông đã tạ thế vào hồi 0h10 ngày 9/9/1976”.
Khi được tin Mao Chủ tịch mất, Hoa Quốc Phong, Phó chủ tịch BCH T.Ư Đảng, Thủ tướng Quốc vụ viện Trung Quốc, triệu tập các Ủy viên Bộ Chính trị tới phòng 202 trong Trung Nam Hải để thảo luận 3 vấn đề: Một là việc tang lễ, hai là việc xử lý thi hài, ba là có nên mời lãnh đạo các nước đến Bắc Kinh phúng viếng hay không? Hội nghị ra quyết định: Phải ngay lập tức tiến hành các công việc nhằm bảo quản tốt nhất thi hài Mao Trạch Đông để các tầng lớp nhân dân trong và ngoài nước đến phúng viếng.
Khoảng 4h ngày 9/9/1975, một chiếc xe Hồng Kỳ màu đen lướt nhẹ vào cửa phía bắc Trung Nam Hải và dừng lại trước dãy nhà màu xám. Từ trên xe bước xuống có hai người, một người là Bộ trưởng Bộ Y tế Lưu Tương Bình, còn người kia là Phó chủ nhiệm thứ nhất Phòng nghiên cứu hình thái học Viện Khoa học Y học Trung Quốc, nữ giáo sư tiến sĩ y khoa Từ Tĩnh.
Từ Tĩnh vốn là lưu học sinh Trung Quốc theo học ngành Y tại Liên Xô vào những năm 50 và đã bảo vệ thành công học vị tiến sĩ Y khoa chuyên ngành Hình thái học, trở thành một trong những nữ bác sĩ Trung Quốc đầu tiên đạt học vị này. Có lẽ, bà và Lưu Tương Bình là những người đầu tiên không phải Ủy viên Bộ Chính trị được biết tin này.
Cố nén tình cảm đau thương, Từ Tĩnh đề xuất 3 yêu cầu: một là phải được trực tiếp khám nghiệm thi hài của Mao Trạch Đông, hai là phải trở về Viện để cùng với tập thể các chuyên gia bàn bạc đề ra được giải pháp tốt nhất để bảo quản thi hài, ba là cần có thời gian chuẩn bị các dụng cụ và thuốc men thiết yếu cho công việc. Cả 3 yêu cầu đó đều được Chủ nhiệm Uông đồng ý tức khắc.
Từ Tĩnh cùng Lưu Tương Bình nhanh chóng rời Trung Nam Hải và về thẳng Viện Khoa học Y khoa Trung Quốc. Theo yêu cầu Từ Tĩnh, Đảng ủy Viện ra quyết định thành lập “Tổ công tác đặc biệt” gồm 3 nữ chuyên gia hàng đầu về hình thái học của Trung Quốc lúc bấy giờ là Từ Tĩnh, Trương Bính Thường, Trần Khắc Thuyên do Từ Tĩnh làm tổ trưởng.
Trương Bính Thường vốn là Phó phòng nghiên cứu giải phẫu học của Viện khi đó đang phải về nông thôn “lao cải” (lao động cải tạo). Nhận được giấy triệu tập khẩn cấp đã được trở về Viện. Còn Trần Khắc Thuyên lúc đó mới 38 tuổi, trẻ nhất tổ, nhưng đã là Phó chủ nhiệm phòng nghiên cứu hình thái học.
9h hôm đó, 3 người trong tổ mới gặp nhau và lập tức bàn bạc về phương án chống hoại tử khẩn cấp, sẽ áp dụng vào công việc được giao. 10h, cả tổ mang theo các dụng cụ y tế và thuốc men cần thiết tới Trung Nam Hải. Ra đón họ là Lý Trí, Viện trưởng Viện Quân y 305 thuộc Giải phóng quân. Cả tổ được dẫn vào gặp Hoa Quốc Phong đang chủ trì một cuộc họp ở cạnh phòng quàn linh cữu Mao Trạch Đông.
Khi 4 người xuất hiện thì cuộc họp tạm ngừng. Uông Đông Hưng đề nghị Từ Tĩnh trình bày phương án bảo quản thi hài Mao Trạch Đông để hội nghị nghe. Cuối cùng, Hoa Quốc Phong kết luận: “Bảo quản thi hài của Mao Chủ tịch một cách lâu dài là nhiệm vụ chính trị rất vinh quang nhưng cũng rất khó khăn của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân chúng ta. Thay mặt BCH T.Ư Đảng, tôi trao nhiệm vụ này cho các đồng chí”.
Phương án được thông qua, cả tổ 3 người lập tức bắt tay vào việc. Đầu tiên họ tiến hành khử trùng rất kỹ căn phòng mà Mao Trạch Đông thường dùng, biến nó thành phòng xử lý tại chỗ. Sau đó họ đặt thi thể Mao Trạch Đông lên chiếc giường ở giữa phòng rồi khẩn trương tiến hành các biện pháp y học để chống sự hoại tử. Tiếp đó là việc quyết định tư thế của Mao Trạch Đông như thế nào? <?xml:namespace prefix = st1 />Tay để xuôi hay để lên ngực giống như tư thế của Lênin? Sau khi xin ý kiến và được sự phê chuẩn của Bộ Chính trị, tay của Mao Trạch Đông được để xuôi theo tập quán của người Trung Quốc.
Sau hơn hai tiếng đồng hồ làm việc khẩn trương nhưng cẩn trọng, họ đã hoàn thành công việc. Bây giờ việc bảo quản thi hài có được lâu dài hay không chủ yếu phụ thuộc vào dung dịch chống hiện tượng hoại tử. Nhưng khi dung dịch được sử dụng thì Từ Tĩnh bỗng quan sát thấy thi thể có hiện tượng bị sưng tấy khiến bà hết sức lo lắng.-PageBreak-
Tuy nhiên, Trương Bính Thường giải thích rằng sau 24 giờ hiện tượng sưng tấy sẽ tự triệt tiêu. Buổi chiều ngày 10/9, họ đo đạc lại kích thước của thi hài và thay y phục có màu xám nhạt đã được Bộ Chính trị phê duyệt. Tiểu Chu, một thợ cắt tóc danh tiếng nhất Bắc Kinh được triệu tập đến để chỉnh trang lại mái tóc của Mao Trạch Đông, còn việc khôi phục màu sắc của làn da thì do bác sĩ Khoa Bệnh lý Bệnh viện Y khoa Bắc Kinh Mã Yến Long đảm trách.
Công việc chống hoại tử tiếp tục được tiến hành cho tới tận nửa đêm ngày 10/9 mới hoàn thành. Cả tổ túc trực bên thi hài quan sát cẩn thận từng biến đổi nhỏ nhất. Mọi người đều như trút được gánh nặng khi nhận thấy hiện tượng sưng tấy dần dần thuyên giảm.
Tới sáng sớm ngày 11/9, khi thi hài của Mao Trạch Đông được quàn trong cỗ áo quan bằng pha lê đặc biệt để chuyển từ Trung Nam Hải đến Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh thì tất cả đều trở lại bình thường một cách mỹ mãn. Kết quả này đã chứng tỏ phương pháp giải phẫu và sử dụng dung dịch chống hoại tử của tổ công tác là hoàn toàn chính xác.
10h ngày 11/9, lễ viếng Mao Trạch Đông chính thức diễn ra tại Đại lễ đường Nhân dân Bắc Kinh.
Theo quy định thì nhiệt độ nhà tang lễ phải được duy trì thấp hơn 15oC. Tuy nhiên, ngay trong ngày đầu tiên do số người đến phúng viếng quá đông, cộng thêm với các nguyên nhân khác như hoạt động của dàn nhạc tang lễ, hệ thống đèn chiếu sáng… đã làm cho nhiệt độ phòng tang lễ lên quá cao, có nguy cơ ảnh hưởng tới sự an toàn của thi hài. Vì vậy, các chuyên gia bảo quản đã đề nghị thay dàn nhạc bằng việc dùng cátxét, khống chế số lượng đèn chiếu sáng. Nhưng ngược lại cũng không được để nhiệt độ phòng tang lễ quá thấp vì sẽ ảnh hưởng tới sức khỏe của những người đến viếng, đặc biệt là đối với các vị lãnh đạo lão thành.
Trong 6 ngày lễ tang, số người tới phúng viếng Mao Trạch Đông đã lên tới 3 triệu. Ngày 17/9, lễ tang kết thúc, ngày 18, cử hành lễ truy điệu lần cuối. 3h50 ngày 20/9, thi hài Mao Trạch Đông được Thủ tướng Hoa Quốc Phong, Chánh văn phòng TƯ Đảng Uông Đông Hưng và các vị lãnh đạo cao cấp của Đảng, Nhà nước Trung Quốc tháp tùng chuyển tới một địa điểm bí mật có tên gọi “địa điểm 769” (tức tháng 9/1976) theo quyết định của Bộ Chính trị, để tiếp tục công việc bảo quản lâu dài.
Ngày thứ hai sau khi tới 769, thi hài Mao Trạch Đông được đặt trong dung dịch thuốc đặc biệt. Loại thuốc này được chế tạo từ các bài thuốc dân gian cổ xưa của y học phương Đông kết hợp với y học hiện đại do nữ bác sĩ Viện Y học Cổ truyền thành phố Trường Sa Mã Vương Đôi phát minh mà kết quả đã được chứng minh qua vô số lần thí nghiệm.
Sau đó, tất cả những thành viên thuộc tổ bảo quản thi hài Mao Trạch Đông đã trở về tập trung tại Văn phòng của khu Tân Cương thường trú tại Bắc Kinh. Tại đây, mọi người bàn bạc về phương pháp để có thể bảo quản thi hài một cách tốt nhất. Cuối cùng, mọi người đi đến phương án đáng tin cậy nhất đó là việc kết hợp sử dụng bảo quản bằng cả chất khí lẫn dung dịch.
Trong thời gian bảo quản tại phòng thì những phần hở của thi hài sẽ được bảo quản bằng chất khí, còn những phần kín sẽ được bảo quản bằng dung dịch, còn trong thời gian phúng viếng thi hài sẽ được bảo quản bằng chất khí. Phương án cũng quy định cứ mỗi năm sẽ có thời gian “đại bảo dưỡng”, trong thời gian này toàn bộ thi hài sẽ được bảo quản bằng dung dịch. Ngoài các biện pháp kể trên thì các kỹ thuật vật lý, quang học… cũng được phối hợp áp dụng