2.1. Xét nghiệm kháng thể
Xét nghiệm này có thể được sử dụng để xác nhận khả năng miễn dịch, chẩn đoán quai bị hoặc theo dõi tình trạng bệnh nhân. Kháng thể của quai bị là các protein cụ thể được sản xuất bởi hệ thống miễn dịch để bảo vệ cơ thể trước sự tấn công của virus gây bệnh. Hai loại kháng thể được sản xuất là:
Kháng thể IgM:
- Kháng thể IgM sẽ xuất hiện đầu tiên trong máu sau khi cơ thể tiếp xúc với virus gây bệnh quai bị hoặc sau tiêm chủng. Kháng thể IgM tăng trong vài ngày đến một mức tối đa và sau đó bắt đầu giảm dần ở các tuần tiếp theo.
- Nếu kháng thể IgM xuất hiện trong những người chưa tiêm chủng, có khả năng người này đã bị lây nhiễm bệnh quai bị. Tuy nhiên, nếu cả kháng thể IgM và IgG cùng xuất hiện thì người này đã mắc bệnh quai bị.
Kháng thể IgG:
- Kháng thể này sẽ xuất hiện muộn hơn nhưng lại rất hiệu quả trong việc bảo vệ cơ thể chống lại nhiễm trùng.
- Khi kháng thể IgG có mặt trong người đã được tiêm phòng và/hoặc hiện tại không mắc bệnh, chứng tỏ người này miễn dịch với virus gây bệnh quai bị.
Nếu một người không có cả kháng thể IgM và IgG thì không được xem là miễn nhiễm với virus bệnh quai bị. Vì kết quả có thể do chưa tiếp xúc với các loại virus, bởi IgG xuất hiện muộn hoặc vì người đó không có phản ứng kháng thể bình thường.
2.2. Nuôi cấy virus hay các xét nghiệm vật liệu di truyền của virus
Xét nghiệm này bao gồm nuôi cấy virus hay các xét nghiệm vật liệu di truyền của virus và có thể được thực hiện trên một loạt các mẫu. Tuy nhiên những phương pháp này chỉ xác định được tình trạng bệnh và không thể xác nhận khả năng miễn dịch.
Xét nghiệm vật liệu di truyền của virus (RT-PCR):
Giúp phát hiện và xác định các chủng di truyền của virus. Các xét nghiệm phát hiện trực tiếp virus đôi khi có thể được thực hiện để xác định nguyên nhân của những biến chứng nghiêm trọng có liên quan tới bệnh quai bị. Những người có hệ miễn dịch yếu có thể không có các phản ứng kháng thể miễn dịch điển hình, do đó xét nghiệm vật liệu di truyền của virus sẽ được thực hiện để xác định chẩn đoán bệnh sởi hay sởi, đặc biệt là khi kết quả xét nghiệm kháng thể không phù hợp với kết quả nghiên cứu lâm sàng.
Xét nghiệm nuôi cấy virus:
Kết quả xét nghiệm nuôi cấy virus quai bị hoặc sởi là dương tính hoặc xét nghiệm chất liệu di truyền của virus dương tính có nghĩa là người đó hiện đang nhiễm virus gây bệnh.
Nếu kết quả nuôi cấy virus quai bị hoặc xét nghiệm chất liệu di truyền của virus quai bị là âm tính chứng tỏ người đó không nhiễm bệnh, các dấu hiệu và triệu chứng nghi ngờ là do nguyên nhân khác.
2.3. Xét nghiệm máu
Trong xét nghiệm máu, bạch cầu giảm, bạch cầu đa nhân trung tính giảm đối với nguyên nhân do vi rút và tăng đối với nguyên nhân vi khuẩn; xét nghiệm nước tiểu và amylase máu đều tăng.
Bên cạnh đó, một số phương pháp xét nghiệm khác như: Xét nghiệm dịch não tủy, các phản ứng ức chế ngưng kết hồng cầu (HI), cố định bổ thể (CI), trung hòa đám hoại tử (NT), xét nghiệm nước tiểu, xét nghiệm nước bọt.