Mặc dù các câu chuyện truyền miệng thuộc nhiều nền văn hóa cho rằng sao băng là một sự kiện hiếm có thì Luhman – trợ giảng môn thiên văn học và vật lý thiên thể tại Penn State, Mỹ – cho biết: ‘Chúng không hiếm chút nào, thậm chí chúng còn không phải là sao’.
‘Từ lúc khởi đầu của những nền văn minh, nhân loại đã thấy các vệt sáng trông như những ngôi sao nhưng di chuyển rất nhanh ngang bầu trời. Chúng thực chất là đá vũ trụ – thiên thể – nhìn thấy được vì sức nóng sinh ra khi chúng đi vào bầu khí quyển của Trái đất với vận tốc khổng lồ’.
Những mảnh băng và mảnh vỡ này có kích cỡ từ hạt cát cho đến một tảng đá. Các vật thể lớn hơn được gọi là tiểu hành tinh còn nhỏ hơn thì mang tên bụi thiên thạch – Luhman giải thích.
Phần lớn thiên thể có kích cỡ bằng viên đá cuội và có thể nhìn thấy được khi cách mặt đất khoảng 40 – 75 dặm.
Những thiên thể lớn nhất, thường được gọi là ‘quả cầu lửa’ phát nổ và tạo ra những luồng sáng mạnh đến mức người ta có thể quan sát được vào ban ngày.
Hình ảnh ‘quả cầu lửa’ thuộc mưa sao băng Perseid được chụp năm 1997. Ảnh: Rick Scott và Joe Orman.
Mặc dù vậy, thiên thạch rơi thường mờ nhạt đến nỗi không thấy được vào ban ngày.
‘Thiên thạch hầu như xuất hiện mọi lúc. Thái dương hệ đầy những mảnh vỡ. Mỗi phút thì ở nơi nào đó trên Trái đất lại có một viên đá hoặc băng rơi xuống từ vũ trụ’.
Một điểm tối ở Bắc bán cầu hứa hẹn là vị trí lý tưởng để ngắm Sao băng.
Những giờ trước lúc Mặt trời lặn vào một ngày quang đãng là thời gian thích hợp nhất vì khi đó Trái đất đang quay chậm xung quanh trục, mặt xoay về quỹ đạo có thể sẽ phải hứng chịu nhiều ‘sạn vũ trụ’.
Sao băng rơi như mưa mỗi năm khi Trái đất di chuyển qua đuôi sao chổi – một quả cầu cấu thành từ băng và đá cũng quay xung quanh Mặt trời.
‘Chúng được đặt tên theo chòm sao mà những thiên thạch này xuất phát’ – Luhman cho biết và cũng lưu ý thêm cơn mưa sao băng Leonid và Perseid là nổi tiếng và ngoạn mục nhất.
Mưa sao băng Perseid, xuất hiện vào tháng 8 hàng năm và được đặt tên theo vị anh hùng Perseus của thần thoại Hy Lạp, diễn ra khi Trái đất di chuyển vào một đám mây mảnh vỡ thiên thể hàng nghìn năm tuổi xuất phát từ sao chổi Swift-Tuttle.
Lần gần nhất Sao chổi này được quan sát là vào năm 1992 và với đường kính 6 dặm, đây là thiên thể lớn nhất được biết đến có quỹ đạo lặp lại qua gần Trái đất.
Theo Luhman, khó mà quên được trận mưa sao băng Leonid năm 1833. Chúng rất sáng và rơi cực nhanh, khoảng 100.000 dặm/giờ, đến mức nhiều người lo sợ về ngày tận thế.
Trận bão này được xem là khai sinh ra ngành thiên văn học hiện đại, đánh dấu sự phát hiện ra chòm sao Leonid, xuất hiện vào ngày 17/11 và gây ra những mảnh vỡ từ sao chổi Tempel-Tuttle.
Mưa sao băng Leonid – Hình ảnh ghi tại Cao nguyên Fujimi, Nagano, Nhật ngày 18/11/2001. Ảnh: Shusaku Tago.
Sao băng được cho là hiếm thấy và nhiều người tin rằng:
Nếu ước nguyện một điều gì vào đúng lúc có sao băng thì lời ước ấy sẽ thành sự thật.
Mỗi một người sống trên trần gian đều có một ngôi sao chiếu mệnh, khi ngôi sao đó rơi (Sao băng) thì người đó sẽ chết. Do vậy, khi nhìn thấy hiện tượng sao băng thì người ta cho rằng sẽ có một ai đó chết.
Tuy nhiên, những niềm tin này thực ra không có cơ sở khoa học.