Tự tử đang là vấn đề nóng của xã hội, không chỉ riêng Việt Nam mà còn trên thế giới. Trước những áp lực đến từ công việc, học hành, tình cảm, gia đình…nhiều người không thể vượt qua được nên đã chọn con đường tự tử để chấm dứt tất cả.
Qua góc nhìn của đạo Phật, tự tử có phải là hết? Lấy cái chết để giải quyết vấn đề có phải là phương pháp đúng đắn? Kính mời quý Phật tử và các bạn cùng theo dõi bài viết dưới đây qua chia sẻ của Sư Phụ Thích Trúc Thái Minh để có những suy nghĩ đúng đắn về vấn đề tự tử nhé!
Tình trạng vấn đề tự tử trên thế giới
Theo thống kê của Tổ chức Y tế thế giới (WHO), cứ 40 giây, trên thế giới lại có một người tìm cái chết bằng cách tự tử. Đặc biệt, tại các nước công nghiệp phát triển như: Hàn Quốc, Nhật Bản, Mỹ, Canada tỷ lệ tự tử và số người có ý định tự tử ngày càng gia tăng.
Những trường hợp tự tử xảy ra ở nhiều nơi và thuộc nhiều đối tượng khác nhau. Nhật Bản – một nước có thu nhập bình quân đầu người cao, cuộc sống của người dân không phải là khó khăn nhưng đây lại là quốc gia có số người tự tử lớn trên thế giới.
Ở Nhật Bản có cả một khu rừng tự tử. Năm 2019, Hàn Quốc đã chứng kiến sự ra đi của rất nhiều nghệ sĩ nổi tiếng ở tuổi đời còn rất trẻ. Còn ở Việt Nam, tháng 04/2018, nam học sinh lớp 10 ở TP. Hồ Chí Minh tự tử bằng cách nhảy từ tầng cao. Tháng 07/2018, ở Nghệ An có hai trẻ vị thành niên đăng tin lên mạng vĩnh biệt người thân rồi vào rừng ăn lá ngón tự tử. Tháng 4/2022, bạn trẻ nhảy lầu tự tử vì áp lực học hành. Nhìn chung, tình trạng tự sát quyên sinh đang là vấn đề đáng báo động trên thế giới.
Nguyên nhân sâu xa khiến nhiều người tìm đến tự tử
Một câu hỏi đặt ra, điều gì đã thôi thúc một người đi đến quyết định tiêu cực là tự tử? Tại sao những bạn trẻ mới chỉ 15, 16 tuổi hay những người rất thành đạt, có học thức, địa vị trong xã hội, những con người đang ở đỉnh cao của tiền tài, danh vọng lại tự tử?
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến tự sát nhưng tất cả đều tựu chung lại là do đau khổ, bế tắc, tuyệt vọng,… từ trong tâm thức. Trong tâm họ quá đau khổ không thể tìm ra lối thoát. Đứng trước khó khăn chúng ta gục ngã, không đứng dậy được, không vượt lên được là vì mình không làm chủ được tâm mình. Không biết nó thế nào, nó bảo sao mình phải làm vậy, mình là nô lệ cho cái tâm này của mình. Nó buồn là mình phải buồn, nó cho vui là mình được vui, nó bảo chán đời là mình phải chán đời. Đó là cái tâm của mình.
Quả báo của tự tử theo góc nhìn đạo Phật
Trong nhiều bài kinh Đức Phật dạy, chúng sinh nào tạo tội sát sinh thì có nhân quả đọa vào ba đường ác là địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh (kinh Nghiệp Báo Của Nghiệp Giết – Tương Ưng II, chương 8, phẩm 1, phần Đống xương; kinh Người Sinh Làm Nữ Dạ Xoa trích kinh Pháp Cú – tích truyện…).
Trong năm điều đạo đức của người Phật tử tại gia, Đức Phật dạy không sát sinh, không giết hại sinh mạng của chúng sinh. Với quan điểm của đạo Phật tự sát cũng là một việc sát sinh, đó là giết hại chính thân mạng của mình.
Tự tử không giải quyết được nhân quả của mình, không giải quyết được tội lỗi của mình. Chúng ta tạo tội xong thì sợ tội lỗi, buồn khổ vì tội lỗi. Và chúng ta nghĩ đi tự tử là hết tội, chết là hết tội. Nhưng sự thật không có chuyện chết là hết tội. Nếu chúng ta đã tạo tội, tạo ra nghiệp ác rồi thì chết các nghiệp ấy vẫn đi theo chúng ta và sang kiếp sau nó vẫn trổ ra, chúng ta vẫn trả nghiệp, trả ác, trả tội như thường và có khi tội còn nặng hơn.
Hơn nữa, tự sát và giết người cũng là tội như nhau. Tự sát cũng là giết người, mà giết chính mình. Quả báo đều phải xuống địa ngục. Chúng ta nghĩ đời khổ quá, chán đời quá, chết đi cho hết khổ. Nhưng chết rồi không hết khổ, chết rồi, mà đã khổ lại còn khổ hơn.
Giải pháp để ngăn chặn việc tự tử theo phương pháp của đạo Phật
Chúng ta xuất hiện ở đời này là một điều kỳ diệu và rất đáng trân quý. Nếu tất cả chúng ta, ai cũng nghĩ rằng mình chỉ còn được sống một ngày hôm nay thôi, ngày mai mình không được sống nữa rồi, thì mình thấy thế nào? Mình phải trân quý sự sống từng phút, từng giây! Sống làm sao cho có ý nghĩa nhất, sống làm sao đẹp nhất, làm được việc gì tốt đẹp nhất cho đời. Mạng sống của chúng ta thật đáng quý, một khi đã mất đi mạng sống không biết bao giờ có lại được. Nếu mỗi chúng ta ai cũng biết được điều này thì sẽ sống tốt, sống có ý chí, sống phấn đấu mà không rơi vào bi quan tiêu cực dẫn đến việc tử tự.
1. Hãy nhẫn chịu để vượt lên khó khăn
Bên cạnh việc thay đổi những thói quen xấu, tạo lập một lối sống lành mạnh, tích cực tham gia vào các hoạt động thể dục, thể thao thì mỗi người nên chuẩn bị cho mình một tâm lý thật vững vàng. Người có tâm lý vững vàng sẽ là người đối diện được với những thử thách, khó khăn trong cuộc sống. Cuộc sống nếu có bế tắc cũng đừng bao giờ nghĩ đến tự sát, mà các con hãy nhẫn chịu để vượt qua. Mà không phải một năm, có khi ba năm, năm năm, mười năm nhẫn chịu; nhưng mình vẫn sống, vẫn rèn luyện những phẩm chất tốt vẫn được. Cho nên đối với đạo Phật tuyệt đối không được tự sát trong bất kỳ hoàn cảnh nào, không bao giờ nghĩ đến tự sát và không được tự sát. Tự sát là một tội rất lớn và đều bị đọa lạc cả.
Vậy nên, chúng ta biết rằng, nhẫn là một trong những bí quyết để cắt bỏ suy nghĩ tự sát. Nếu thực hành chữ “nhẫn” đúng theo tinh thần của nhà Phật sẽ giúp chúng ta kiềm chế cảm xúc, bình tĩnh trước mọi việc.
2. Tự tử bắt nguồn từ tâm – hiểu về tâm để giải quyết cái khổ từ tâm
Ngoài ra, chúng ta biết mọi việc trên đời đều bắt nguồn từ tâm. Chúng ta hiểu rằng, nếu tâm ta mát mẻ, an vui thì cuộc sống cũng mát mẻ an vui. Tâm của ta nóng nực, bực bội thì cuộc sống cũng tương đồng như thế. Nên việc quan trọng nhất của chúng ta cần làm để có một nguồn tâm mạnh mẽ chính là tìm hiểu, rèn luyện tâm mình. Sau khi rèn luyện chúng ta sẽ làm chủ được nó, từ đó diệt trừ được những tâm bất thiện chán đời, tuyệt vọng ở trong suy nghĩ của mình.
Bao năm qua con người ta chạy ra bên ngoài, khám phá thế giới vật chất bên ngoài, khám phá xã hội bên ngoài quên mất chính mình, quên đi chủ nhân của cái khám phá này. Đến bây giờ bắt đầu thức tỉnh quay về khám phá lại chính mình. Xem mình là gì, ta là cái gì? Ta là chủ nhân của thế giới này. Ta là trung tâm của thế giới này.
Chúng ta hãy nhớ có chúng ta mới có thế giới này, không có chúng ta là không có thế giới này, nếu chúng ta mất thì cả thế giới này mất đi cùng chúng ta luôn. Vậy ta phải tìm hiểu chính mình, mà tìm hiểu chính mình là quay về tìm hiểu tâm mình. Tâm mới là chủ nhân cuộc sống của chúng ta.
Bên cạnh đó, để giải tỏa căng thẳng, giảm stress, chúng ta cũng nên học một khóa về thiền. Bởi vì thiền sẽ làm cho tâm trở về bình lặng, bình tĩnh trước mọi vấn đề.
Những người đã tự tử làm sao để được siêu thoát
Theo quan điểm của đạo Phật, người tự sát là phạm tội sát sinh, giết đi sinh mạng của mình. Với nhân ác đó họ sẽ phải chịu nhân quả không tốt cho chính mình. Từ nhân không tốt ấy mà đọa lạc trong những cảnh giới đau khổ, đói khát như địa ngục, ngạ quỷ, súc sinh. Cũng có nhiều trường hợp sau khi chết họ thường tác động để người thân biết mình đang hiện hữu trong nhà. Bằng cách này, cách kia, họ tạo ra tiếng động, những hiện tượng kỳ lạ trong nhà.
Trong kinh Tiểu Bộ – phẩm Con Rắn – Chuyện Ngạ Quỷ Ngoại Bức Tường, có kể về câu chuyện người thân của ông vua Bimbisara bị sinh vào cõi Ngạ Quỷ (nhân gian Việt Nam gọi đó là hương linh, linh hồn). Vì đói khát, họ về hoàng cung, đứng sau những bức tường, tạo lên những âm thanh kỳ lạ khiến đức vua Bimbisara vô cùng hoảng sợ. Sau đó ông bạch xin Phật được cúng dường lên Đức Phật và chúng Tăng để hồi hướng phước báu cho các hương linh. Sau khi cúng dường xong thì không còn những hiện tượng trên nữa.
Trong trường hợp người thân tự tử, chúng ta nên làm theo lời Đức Phật dạy để hồi hướng phước cho họ. Chúng ta có thể thỉnh mời chư Tăng đến làm lễ cho gia đình có tang sự. Chư Tăng sẽ khai thị cho vong được bớt khổ và gia đình cúng dường hồi hướng cho người đã khuất được siêu thoát. Bởi người chết trong trạng thái tự tử rất đau khổ, u uất và không giải thoát được. Cho nên những chỗ nào, ở đâu mà có người tự tử chết, chỗ ấy vong hồn thường lẩn khuất, khiến cho chỗ đó rất ghê sợ, không tốt.
Mong rằng những ai đang rơi vào trạng thái trầm cảm, mệt mỏi có ý định tự sát quyên sinh thì thay đổi được quan điểm sống của mình. Chúng ta sống lạc quan, yêu đời, làm lợi ích cho đời, cho xã hội thì những điều tiêu cực, áp lực sẽ được vơi đi. Cũng như thực hành những lời khuyên, phương pháp tư duy lời Phật dạy để có lối sống tự chủ, lành mạnh, an lạc giữa cuộc đời.
Tuy nhiên, không phải ai tự sát cũng đều bị đọa địa ngục. Trong lịch sử, chúng ta được biết đến nhiều cuộc tự sát quyên sinh để dành lợi ích cho số đông, mang lại lợi ích cho nhiều người. Những hành động xả bỏ thân thể, hi sinh thân mình vì người khác mà không vì ích kỷ cá nhân. Ví như cuộc tự thiêu của Bồ-tát Thích Quảng Đức, các thánh tử vì đạo những năm của thế kỷ trước đã giúp cho Phật giáo Việt Nam tránh được nguy cơ hủy diệt, phát triển được như ngày nay.