Khi người chăn nuôi làm thịt bò sữa
(ANTĐ) – Anh Hà Ngọc Yên lặng lẽ ngăn đôi chuồng bò. NGười nuôi bò sữa nhiều nhất thôn Hà Tân (xã Tản Lĩnh, huyện Ba Vì, Hà Nội) vừa bán đi nửa đàn bò sữa của mình. Hôm nay anh không vắt sữa cho bò nữa, vì có ai mua đâu. Hai chiếc bình sữa bằng inox trắng lạnh, khô khốc, nằm im lìm ở góc sân.
Đàn bò sữa 9 con của anh Yên đều đặn cho năng suất hơn 1 tạ sữa/ngày. Giờ đây, trong chuồng bò của anh chỉ còn 5 con. “Tôi vừa bán bớt 4 con vì không chịu nổi tiền thức ăn cho chúng, mà sữa thì không bán được” – anh Yên vừa quét dọn chuồng bò vừa nói.
Anh Hà Ngọc Yên buồn bã bên đàn bò
Nuôi bò sữa là cách thức kiếm sống của hơn 200 hộ dân ở Tản Lĩnh. Những điều kiện thiên nhiên ưu đãi ở nơi đây cùng với kinh nghiệm của vùng nguyên liệu sữa truyền thống đã khích lệ nhiều người đầu tư lớn cho đàn bò sữa. Mỗi con bò sữa có giá khoảng 30-40 triệu đồng. Có hộ gia đình đã vay tới 200 triệu đồng, đặt cược tất cả gia sản của mình lên lưng những con bò khoang đen khoang trắng.
Cơn bão melamine xuất phát từ Thạch Gia Trang (Hà Bắc, Trung Quốc) đã lan tới vùng núi Ba Vì này với một tốc độ nhanh ghê gớm. Các hãng sản xuất sữa không bán được hàng nên cũng ngừng luôn việc nhập nguyên liệu. Những người chăn nuôi bò sữa ở Tản Lĩnh ngơ ngác hỏi nhau: Melamine là cái gì mà khủng khiếp vậy?
Anh Hà Ngọc Yên không phải vay mượn ai để đầu tư cho đàn bò sữa của mình. Nhưng hơn 70% trong số hơn 200 hộ chăn nuôi bò sữa ở đây không may mắn được như anh. Họ đang rơi vào tình cảnh khốn đốn vì vay tiền để mua bò, mua thức ăn cho bò, nhưng lại không bán được sữa. Chỉ riêng tiền cám cho mỗi con bò đã mất gần 80.000 đồng/ngày. Không thể bỏ đói bò, mà cũng không bán được sữa, nhiều hộ đã vỡ nợ.
Sản lượng của vùng sữa Ba Vì chừng 4-5 tấn sữa tươi/ngày, trong khi giờ đây các công ty sữa chỉ thu mua chưa được nổi 1 tấn và sẽ tiếp tục giảm mức thu mua xuống trong những ngày tới nếu người tiêu dùng vẫn quay lưng với sữa.
Những cơ sở làm bánh sữa ở xung quanh vốn “cân” hết sữa thừa để làm bánh sữa, hơn 1 tuần nay cũng đã đồng loạt đóng cửa. Bánh sữa từ các đại lý ở Quảng Ninh, Hải Phòng… đang ùn ùn trở lại Ba Vì. Những dòng sữa trắng lạnh bắt đầu được đem đổ đi.
Nhiều hộ chăn nuôi bò sữa đã chọn giải pháp cuối cùng là bán tháo bò để lấy tiền trả nợ. Người quan tâm đến bò sữa mẹ và bê sữa con không còn là những hộ chăn nuôi mà là các chủ quán. Cách thức định giá cũng thay đổi, đơn giản hơn nhiều.
Khả năng cho sữa của bò không còn được tính đến, mà bây giờ, cả bò sữa mẹ lẫn bê sữa con đều được đem cân như bò thịt. Một con bê sữa cái ngày xưa có giá 6 triệu đồng, giờ bán 500 nghìn đồng là được giá. Các chủ quán ưa loại bê sữa này vì với cái chân đen, chúng sẽ trở thành tái dê để phục vụ thực khách.
Mười lăm năm nay, ngày nào anh Yên cũng thức dậy từ 4h30 sáng, làm các công việc thật đều đặn: Dọn dẹp chuồng bò, làm vệ sinh, tắm rửa cho bò, vắt sữa, chở đến trạm thu mua. Quay về nhà cắt cỏ cho bò ăn, lại tắm cho bò. 16h30 lặp lại quy trình công việc từ sáng sớm. 23h tắm cho bò và dọn dẹp chuồng lần cuối trong ngày.
Một tuần nay, anh vẫn làm tất cả những công việc ấy, chỉ trừ mang sữa đến trạm thu mua. “Tôi đang tính đến việc phải bán nốt chỗ bò vì chẳng còn tiền mà nuôi chúng. Làm sao biết mọi chuyện còn đi đến đâu?” – anh buồn bã.
Nhiều năm qua, đời sống người chăn nuôi bò sữa ở Ba Vì đã khấm khá hơn, nhưng với cú sốc melamine mà họ hoàn toàn vô can ấy, họ đang choáng váng vì chưa biết bấu víu, trông cậy vào đâu. Sự điêu đứng của các hộ nông dân nơi đây cũng đang là nguy cơ dẫn đến xóa sổ cả một ngành chăn nuôi truyền thống. Trong mỗi cuộc khủng hoảng như thế này, nông dân bao giờ cũng là người phải gánh chịu hậu quả nặng nề nhất. Và tới đây ai sẽ là người còn dám nuôi bò sữa?
Minh Hoàng