Giấc ngủ diễn ra theo các giai đoạn gồm:
- Giai đoạn ru ngủ: Diễn ra trong vòng 5 – 10 phút, lúc này cơ thể thả lỏng để đi vào giấc ngủ.
- Giai đoạn ngủ nông: Là thời điểm 10 -25 phút tiếp theo. Giai đoạn này chiếm 50% tổng thời gian ngủ và lúc này cơ thể sẽ giảm thân nhiệt về 37 độ C.
- Giai đoạn ngủ sâu và rất sâu: Chiếm khoảng 20-30% tổng thời gian ngủ. Đây là giai đoạn quan trọng nhất vì đây là thời điểm để cơ thể phục hồi giấc ngủ.
- Giấc ngủ REM (Giấc ngủ chuyển động mắt nhanh – Rapid Eye Movement): Ngủ mơ là giai đoạn ngủ động. Giai đoạn này chiếm 20% thời gian ngủ ở người lớn và 50% ở trẻ em.
Trong đó, ngủ nông, ngủ sâu và ngủ rất sâu được gọi là giấc ngủ NREM (giấc ngủ không chuyển động mắt nhanh – Non Rapid Eye Movement). Sau khi giai đoạn ngủ sâu, cơ thể sẽ quay lại giai đoạn ngủ nông và đi vào giấc ngủ REM. Tình trạng liệt trong giấc ngủ thường xảy ra ở một trong hai thời điểm của giấc ngủ:
- Thời điểm thứ nhất là khi bạn đang chuyển từ trạng thái thức tỉnh sang trạng ngủ, tức là đang chìm vào giấc ngủ và nó được gọi là mơ ngủ (hypnagogic) hoặc liệt trong khi ngủ (predormital sleep paralysis). Điều này xảy ra là do khi bạn chìm vào giấc ngủ, cơ thể bạn từ từ thư giãn, lúc này, khả năng nhận biết thường giảm và bạn thường không nhận thấy sự thay đổi trạng thái của cơ thể. Tuy nhiên, nếu ý thức bạn nhận thức được trong giai đoạn này, bạn sẽ nhận thấy rằng bạn không thể cử động hoặc nói chuyện được.
- Thời điểm thứ hai là khi bạn đang chuyển từ trạng thái ngủ sang thức tỉnh, tức bạn đang thức dậy và nó được gọi là chứng liệt sau giấc ngủ (hypnopompic or postdormital sleep paralysis). Cụ thể, vào cuối NREM, giấc ngủ của bạn chuyển sang giai đoạn REM. Trong giai đoạn này, mắt của bạn chuyển động nhanh và bắt đầu xuất hiện những giấc mơ, nhưng phần còn lại của cơ thể thì vẫn ở trạng thái thư giãn, các cơ không hoạt động. Tuy nhiên, nếu ý thức của bạn nhận thức được trước khi chu kỳ REM kết thúc, bạn sẽ nhận thấy rằng bạn không thể di chuyển hoặc nói chuyện được.