Tất cả các loại thuốc đều có chứa thành phần hoạt động và không hoạt động. Cụ thể hơn là một số thành phần xác định hiệu quả của loại thuốc đó trong việc điều trị một tình trạng y tế. Những thành phần này cũng quyết định thời gian thuốc có thể bảo quản mà không bị biến chất. Khi các công ty dược phẩm đưa ra thị trường một loại thuốc, họ chỉ định thời hạn sử dụng của thuốc, đó cũng là khoảng thời gian mà thuốc có thể được sử dụng mà không bị hư hỏng. Nói cách khác, hạn dùng là thời gian thuốc phát huy tác dụng an toàn và đạt được hiệu quả như ý muốn.
Khoảng thời gian các nhà sản xuất lựa chọn cho một sản phẩm thuốc hết hạn sử dụng là 12 đến 60 tháng nhưng thời hạn sử dụng thực tế của thuốc có thể dài hơn so với ngày hết hạn được chỉ định. Tuy nhiên, một số loại thuốc đã được chứng minh là giảm chất lượng theo thời gian và những loại thuốc này không bao giờ được dùng khi đã hết hạn sử dụng.
Một số loại thuốc trở nên độc hại sau khi hết hạn và không an toàn khi dùng. Vì những lý do này, điều quan trọng là phải tuân theo ngày hết hạn của một số loại thuốc. Bao gồm:
- Kháng sinh uống dạng lỏng
- Thuốc nhỏ mắt
- Nitroglyxerin
- Insulin
- Tetracyclin
- Thuốc tránh thai
Đối với các loại thuốc thông thường, khi thuốc hết hạn sử dụng, bạn có thể dễ dàng nhận biết qua một vài đặc điểm khác như:
- Thuốc ở dạng lỏng: có thể có hiện tượng tách lớp, đổi màu, có mùi lạ.
- Thuốc rắn: Thuốc trở nên mềm, đổi màu, chảy nước.
- Thuốc tiêm: sản phẩm tạo thành chất kết tủa hoặc trông có vẻ vẩn đục hoặc đổi màu.
Tuy nhiên, không phải tất cả các loại thuốc hết hạn đều có sự thay đổi về kết cấu. Một số loại thuốc bị thay đổi thành phần hóa học nhưng không thay đổi hình dạng nên rất khó nhận biết. Hoặc có những loại thuốc chỉ mới hết hạn sử dụng trong thời gian ngắn nên cơ cấu thuốc không thay đổi so với thời điểm ban đầu.
Hiện nay, chính bởi việc mọi người thường không có thói quen kiểm tra hạn sử dụng khi để thuốc dự trữ nên tình trạng thuốc quá hạn sử dụng vẫn thường xuyên xảy ra.