Mùa hè khí hậu nóng ẩm là thời điểm thuận lợi để bệnh tay chân miệng (hay chân tay miệng) ở trẻ lây lan nhanh, bùng phát thành dịch. Nhiều bậc cha mẹ khi thấy con bị chân tay miệng đã tự ý tìm mua các loại thuốc bôi về trị cho con. Tuy nhiên, để sử dụng an toàn cần phải hiểu để sử dụng đúng.
1. Mối nguy khi mắc tay chân miệng?
Bệnh tay chân miệng là bệnh truyền nhiễm lây từ người sang người, dễ gây thành dịch do virus đường ruột gây ra. Hai nhóm tác nhân gây bệnh thường gặp là Coxsackie virus A16 và Enterovirus 71 (EV71).
Bệnh lây chủ yếu theo đường tiêu hóa, nguồn lây chính từ nước bọt, phỏng nước và phân của trẻ nhiễm bệnh. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi nhưng thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt tập trung ở nhóm dưới 3 tuổi.
Các yếu tố sinh hoạt tập thể như trẻ đi học tại nhà trẻ, mẫu giáo, các nơi chơi tập trung… là các yếu tố nguy cơ lây truyền bệnh, đặc biệt trong các đợt bùng phát.
Tay chân miệng thường có tổn thương da, niêm mạc dưới dạng phỏng nước ở các vị trí đặc biệt như niêm mạc miệng, lòng bàn tay, lòng bàn chân, mông, gối.
Đa số các trường hợp tay chân miệng nhẹ có thể tự khỏi sau 7-10 ngày. Tuy nhiên, một số trường hợp có thể gặp biến chứng nguy hiểm như viêm não-màng não, viêm cơ tim, phù phổi cấp, thậm chí có thể tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
2. Điều trị bệnh như thế nào?
Theo phác đồ mới nhất của Bộ Y tế về hướng dẫn chẩn đoán và điều trị bệnh tay chân miệng, hiện nay chưa có thuốc điều trị tay chân miệng đặc hiệu, chỉ điều trị hỗ trợ (không dùng kháng sinh khi không có bội nhiễm). Do vậy, cần theo dõi sát, phát hiện sớm và điều trị biến chứng. Đồng thời, bảo đảm dinh dưỡng đầy đủ cho người bệnh, nâng cao thể trạng.
Có thể dùng các thuốc giảm đau, hạ sốt (paracetamol hoặc ibuprofen) nếu sốt cao trên 38,5 độ C và đau nhiều. Không dùng aspirin cho trẻ vì có thể dẫn đến hội chứng Reye gây bệnh lý nguy hiểm ở não và gan, có nguy cơ gây tử vong ở trẻ. Liều dùng paracetamol hạ sốt là 10-15 mg/kg, lặp lại mỗi 4-6h hoặc ibuprofen liều 10mg/kg, lặp lại mỗi 6-8h.
Ngoài ra, có thể cho trẻ uống dung dịch oresol hoặc hydrite. Lưu ý, cần pha đúng liều lượng hướng dẫn trên bao bì hoặc chỉ định của bác sĩ. Một số loại thuốc bôi cũng có thể được dùng để tránh bội nhiễm.
3. Các loại thuốc bôi trị tay chân miệng
Hiện nay có một số loại thuốc bôi dùng ngoài da trị tay chân miệng: Thuốc sát khuẩn, thuốc gây tê cục bộ, thuốc kháng virus.
3.1.Thuốc sát khuẩn
Với các vết loét ngoài da, có thể bôi dung dịch sát khuẩn để tránh tình trạng bội nhiễm như: Dung dịch povidine, thuốc đỏ, thuốc tím, xanh methylene.
* Xanh methylen là thuốc gì?
Xanh methylen là thuốc sát khuẩn có thành phần chính là methуlene blue được sử dụng trong nhiều lĩnh vực y tế và khoa học khác nhau. Dung dịch xanh methylen thường có dạng lỏng và có thể được sử dụng ngoài da, uống hoặc tiêm tĩnh mạch tuỳ thuộc vào mục đích sử dụng cụ thể.
Trẻ bị tay chân miệng thường xuất hiện các vết loét hoặc tổn thương trên niêm mạc miệng, lưỡi, nướu và có thể trên tay và chân.
Trong lĩnh vực y tế, dung dịch xanh methylen có thể được sử dụng để:
- Điều trị một số bệnh nhiễm trùng: Xanh methylen có tính kháng vi khuẩn và kháng nấm, do đó có thể được sử dụng trong điều trị một số bệnh nhiễm trùng như bệnh lý tiết niệu hoặc một số bệnh nhiễm trùng da phổ biến như herpeѕ ѕimpleх, tình trạng ᴄhốᴄ lở, ᴠiêm da mủ.
- Xử lý các tình trạng khẩn cấp: Dung dịch xanh methylen cũng có thể được sử dụng trong các tình huống khẩn cấp như ngộ độc methemoglobin hoặc ngộ độc cyanide.
- Điều trị một số bệnh lý khác: Ngoài ra, dung dịch xanh methylen còn có thể được sử dụng trong điều trị một số bệnh lý khác.
Tuy nhiên, trong trường hợp trẻ bị tay chân miệng, việc sử dụng xanh methylene không phải là phương pháp chăm sóc chính thức được khuyến nghị. Vì màu xanh của dung dịch khi bôi lên vết loét có thể gây khó khăn cho bác sĩ trong việc chẩn đoán và theo dõi tiến triển của bệnh.
Chăm sóc vết loét trong tay chân miệng thường liên quan đến việc giảm đau, duy trì vệ sinh và cung cấp các biện pháp chăm sóc tổng quát.
Màu xanh của dung dịch khi bôi lên vết loét có thể gây khó khăn cho bác sĩ trong việc chẩn đoán và theo dõi tiến triển của bệnh.
4. Cách chăm sóc vết loét khi trẻ bị tay chân miệng
Trẻ bị tay chân miệng thường xuất hiện các vết loét hoặc tổn thương trên niêm mạc miệng, lưỡi, nướu và có thể trên tay và chân. Vết loét thường có dạng tụ điểm, nhỏ, và có thể gây khó chịu, đau rát cho trẻ.
Vết loét thường tự lành mà không cần điều trị đặc biệt. Để chăm sóc vết loét, hãy tuân theo các biện pháp chăm sóc tổng quát như rửa miệng bằng nước muối nhẹ hoặc dung dịch sát khuẩn được chỉ định bởi bác sĩ. Cha mẹ cũng có thể hỏi ý kiến bác sĩ về các loại thuốc hoặc chất bôi an toàn và phù hợp để giảm triệu chứng và làm dịu vết loét.
Để chăm sóc vết loét trong trường hợp trẻ bị tay chân miệng, hãy tuân theo các biện pháp chăm sóc tổng quát như sau:
- Giữ vệ sinh: Rửa tay thường xuyên bằng xà phòng và nước sạch trước khi chạm vào vết loét hoặc tiếp xúc với trẻ. Đảm bảo vùng xung quanh vết loét luôn sạch sẽ.
- Thực hiện vệ sinh miệng: Rửa miệng của trẻ bằng nước muối nhẹ hoặc dung dịch chứa chất kháng vi khuẩn được chỉ định bởi bác sĩ. Điều này giúp làm sạch vết loét trong miệng và giảm nguy cơ nhiễm trùng.
- Đảm bảo trẻ uống đủ nước: Việc uống đủ nước giúp giảm khó khăn khi nuốt và đảm bảo cơ thể đủ lượng nước cần thiết cho quá trình phục hồi.
- Sử dụng thuốc giảm đau: Cha mẹ có thể hỏi ý kiến bác sĩ về việc sử dụng thuốc giảm đau an toàn và phù hợp cho trẻ, như paracetamol. Tuyệt đối không sử dụng aspirin cho trẻ nhỏ vì có thể gây hại.
- Tránh tiếp xúc với chất kích thích: Hạn chế trẻ tiếp xúc với thức ăn cay, chua hoặc mặn, vì chúng có thể làm đau và kích thích vết loét.
- Giữ trẻ nghỉ ngơi: Đảm bảo trẻ có đủ giấc ngủ và nghỉ ngơi để giúp cơ thể nhanh hồi phục.
Lưu ý, việc điều trị dựa vào từng trường hợp cụ thể. Vì vậy hãy tham khảo ý kiến và chỉ dẫn phù hợp từ bác sĩ, để đảm bảo chăm sóc đúng cách và hiệu quả.
