Biến dòng (CT, BI, TI) là thiết bị điện có nhiệm vụ chuyển đổi dòng điện sơ cấp có trị số lớn, điện áp cao xuống dòng điện thứ cấp có trị số tiêu chuẩn (thường là 1A hoặc 5A), điện áp an toàn để cấp cho các mạch đo lường, điều khiển và bảo vệ. Ngoài ra, có nhiệm vụ cách ly mạch sơ cấp và thứ cấp.
Vậy ta có thể dùng biến dòng đo lường cho mục đích bảo vệ được hay không? Bài viết này, BKAS sẽ giải đáp thắc mắc này cho quý bạn đọc
1. Tổng quan về biến dòng
Hình 1: Nguyên lý hoạt động của biến dòng
Ở mạch điện xoay chiều, biến dòng làm việc tương tự như máy biến áp dựa trên hiện tượng cảm ứng điện từ. Biến dòng luôn luôn hoạt động ở chế độ ngắn mạch, nếu không sử dụng thì phải nối ngắn mạch cuộn dây thứ cấp để đảm bảo an toàn.
Điểm bão hòa là điểm từ thông trong mạch tăng đến giới hạn không thể tăng thêm được nữa. Lúc này, dòng điện phía sơ cấp có tăng bao nhiêu nhưng dòng điện phía thứ cấp đã tới hạn và không tăng thêm được nữa.
2. Khác nhau giữa biến dòng đo lường và biến dòng bảo vệ
2.1 Biến dòng đo lường
Biến dòng đo lường được thiết kế sao cho mạch từ nhanh bão hòa để bảo vệ dụng cụ đo. Khi dòng sơ cấp tăng đến điểm bão hòa thì lõi thép mạch từ bị bão hoà, dòng thứ cấp không tăng thêm. Điều này nhằm đảm bảo an toàn cho các thiết bị đo lường.
2.2 Biến dòng bảo vệ
Biến dòng bảo vệ có cấu tạo mạch từ bão hoà chậm hơn (khó bị bão hòa). Dòng sơ cấp có thể đạt đến vài chục lần dòng định mức thì lõi thép mạch từ mới bị bão hoà.
Độ chính xác của biến dòng dùng cho rơ le bảo vệ thấp hơn so với biến dòng đo lường.
Khi chọn biến dòng bảo vệ còn quan tâm tới thông số ALF (hệ số giới hạn dòng điện theo độ chính xác). Ví dụ: Biến dòng có thông số 5P20 30VA
- Cấp chính xác: Cấp 5
- P: protection, dùng cho bảo vệ rơ le
- 20: Hệ số giới hạn dòng điện, tại 20 lần dòng định mức, biến dòng vẫn đảm bảo sai số theo tiêu chuẩn
- 30VA: Công suất định mức
Như vậy, biến dòng đo lường và biến dòng dùng cho rơ le bảo vệ có chức năng khác nhau, đặc điểm làm việc khác nhau -> Ta không thể dùng chung chức năng được.
Bài viết trên đã trả lời cho câu hỏi “Tại sao không thể dùng biến dòng đo lường cho mục đích bảo vệ ? “. Cảm ơn quý bạn đọc đã theo dõi !