Tiểu đường ăn khoai mì được không là thắc mắc của rất nhiều người. Bởi đây là thực phẩm giàu tinh bột, từng được xem là nguồn lương thực chính thay thế cơm trong giai đoạn khó khăn của đất nước. Hãy cùng tìm hiểu câu trả lời trong bài viết dưới đây nhé!
1. Người bệnh tiểu đường có ăn được khoai mì không?
Tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể nhưng lại tiềm ẩn nguy cơ khiến lượng đường trong máu tăng cao, gây nguy hiểm cho người bệnh tiểu đường.
Tuy nhiên, không phải loại tinh bột nào cũng có hại. Bên cạnh “tinh bột xấu”, cũng có “tinh bột tốt” mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Do đó, người bệnh tiểu đường hoàn toàn có thể bổ sung các thực phẩm giàu tinh bột vào chế độ ăn uống, miễn là lựa chọn đúng loại.
Vậy, khoai mì – một loại thực phẩm giàu tinh bột – có xứng đáng góp mặt trong thực đơn cho người tiểu đường? Để có câu trả lời chính xác nhất, chúng ta hãy cùng tìm hiểu kỹ hơn về loại củ này nhé!
Xem thêm: Người tiểu đường tuyệt đối kiêng tinh bột đúng hay sai?
1.1. Tìm hiểu về khoai mì
Khoai mì có tên khoa học là Manihot esculenta Crantz, thuộc họ Thầu dầu, còn được gọi bằng những tên khác như củ sắn, củ mì,…
Loại cây này có khả năng chịu hạn tốt, được trồng phổ biến làm cây lương thực ở nhiều quốc gia vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới ở Châu Phi, Châu Á và Châu Mỹ Latinh.
Cây khoai mì có đặc điểm như sau:
- Thân cây màu xám trắng, có nhựa mủ, cao khoảng 3m.
- Lá đơn, mọc so le, phiến lá xẻ sâu 3-5 thùy, hình chân vịt. Hai mặt lá đều nhẵn, mặt trên có màu sẫm hơn mặt dưới. Cuống lá dài và có lá kèm nhỏ.
- Hoa mọc thành cụm ở kẽ lá, tập trung gần ngọn cây, xếp thành chùm hoặc chùy.
- Phần rễ phình to thành củ, chứa nhiều tinh bột. Củ khoai mì có thể dài tới 60 cm, vỏ ngoài dày màu vàng nâu, lớp bên trong có màu hồng tím đặc trưng. Lõi củ có sợi trục hình tim nến
Phần ăn được của cây khoai mì là củ có chứa nhiều tinh bột. Dưới đây là bảng giá trị dinh dưỡng có trong 100g củ sắn sống (Theo dữ liệu của USDA):
Thành phầnHàm lượngThành phầnHàm lượngNước59.7gĐồng0.1mgNăng lượng667 kcalMangan0.384mgProtein 1.36gSelen0.7mcgChất béo0.28gVitamin C20.6mgCarbohydrate38.1gThiamin0.087mgChất xơ1.8gRiboflavin0.048mgĐường1.7gNiacin0.854mgCanxi16mgAcid pantothenic0.107mgMagie21mgVitamin B60.088mgPhospho27mgFolate27mcgNatri14mgVitamin A13IUKali271mgVitamin E0.19mgSắt0.27mgVitamin K1.9mcgKẽm0.34mg
1.2. Tiểu đường có ăn được khoai mì không?
Từ bảng giá trị dinh dưỡng ở trên có thể dễ dàng nhận ra, hàm lượng carbohydrate trong củ khoai mì rất cao. Điều này khiến nhiều người đặt câu hỏi “tiểu đường có ăn được khoai mì không?” hay “tiểu đường ăn củ sắn được không?”. Câu trả lời là hoàn toàn có thể, thậm chí khoai mì còn mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của người bệnh tiểu đường nếu được sử dụng đúng cách.
Các chuyên gia cho biết, mặc dù chứa nhiều tinh bột, nhưng phần lớn tinh bột trong khoai mì là chất xơ và tinh bột kháng – hai chất mà cơ thể không thể tiêu hóa được, do đó không ảnh hưởng đến lượng đường trong máu.
So sánh với các thực phẩm giàu tinh bột khác như cơm, khoai tây, khoai lang…, khoai mì có chỉ số GI thấp hơn rất nhiều (chỉ số GI = 46, thuộc nhóm thực phẩm có chỉ số GI thấp). Điều này đồng nghĩa với việc sau khi ăn, khoai mì sẽ không gây tăng đột biến lượng đường trong máu.
Do đó, nếu bạn còn đang băn khoăn “tiểu đường nên ăn gì thay cơm?” thì hãy thử ngay khoai mì nhé!
Các chuyên gia cũng lưu ý thêm, người bệnh chỉ nên ăn với lượng vừa phải và cần chế biến đúng cách để đảm bảo an toàn.
1.3. Tiểu đường thai kỳ có ăn được khoai mì không?
Đáp án cho câu hỏi “tiểu đường thai kỳ có ăn được khoai mì không?” là có thể nhưng không nên ăn. Các chuyên gia cho biết, tuy khoai mì không làm tăng đường huyết đột ngột sau khi ăn nhưng loại củ này chứa acid cyanhydric có thể gây ngộ độc.
Do đó, để đảm bảo an toàn, phụ nữ đang mang thai nói chung và mẹ bầu mắc tiểu đường thai kỳ nói riêng nên hạn chế tối đa loại củ này để tránh gây ra những tác hại không mong muốn cho cả mẹ và bé.
Trường hợp mẹ bầu muốn ăn khoai mì thì chỉ nên ăn một lượng nhỏ và cần chế biến đúng cách để đảm bảo an toàn.
2. Lợi ích của củ khoai mì đối với người tiểu đường
Nhắc đến các loại rau củ quả tốt cho người tiểu đường, không thể bỏ qua khoai mì! Loại củ này mang đến nhiều lợi ích tuyệt vời cho sức khỏe, đặc biệt là khả năng kiểm soát đường huyết hiệu quả.
Kiểm soát đường huyết
Hiệu quả kiểm soát đường huyết của khoai mì đã được chứng minh qua nhiều nghiên cứu khoa học:
- Nghiên cứu được đăng trên Tạp chí “Fundamental & Clinical Pharmacology” số tháng 12/2006 cho thấy, không một ai trong số 1.381 người tham gia khảo sát bị mắc bệnh tiểu đường, mặc dù lượng sắn mà họ tiêu thụ hàng ngày chiếm tới 84% tổng lượng calo nạp vào.
- Một nghiên cứu đăng trên tạp chí “Diabetes Care” tháng 10/1992 cũng cho kết quả, những người Tanzania ăn sắn thường xuyên có tỷ lệ mắc bệnh tiểu đường thấp hơn so với những người ít khi ăn loại thực phẩm này.
Theo các chuyên gia, sở dĩ củ sắn có khả năng kiểm soát đường huyết hiệu quả là nhờ vào hàm lượng chất xơ và tinh bột kháng dồi dào có trong nó. Trong đó:
- Lượng lớn chất xơ hòa tan trong khoai mì có tác dụng làm chậm quá trình tiêu hóa và hấp thu tinh bột, giúp ngăn ngừa đường huyết tăng đột ngột sau khi ăn.
- Tinh bột kháng có tác dụng tăng độ nhạy của insulin, thúc đẩy quá trình chuyển hóa glucose.
Nhờ vậy, lượng đường trong máu luôn được duy trì ở mức ổn định, hạn chế nguy cơ xảy ra các biến chứng tiểu đường.
Kiểm soát cân nặng
Thừa cân, béo phì là “kẻ thù” nguy hiểm của người bệnh tiểu đường, bởi nó làm gia tăng tình trạng kháng insulin và tăng nguy cơ xảy ra các biến chứng tiểu đường nguy hiểm, đặc biệt là trên tim mạch.
Do đó, bên cạnh việc kiểm soát đường huyết, thì kiểm soát cân nặng cũng là mục tiêu hàng đầu của người bệnh tiểu đường.
Củ sắn với hàm lượng chất xơ và tinh bột kháng dồi dào, giúp tạo cảm giác no lâu, hạn chế cảm giác thèm ăn và ngăn ngừa việc nạp thêm calo dư thừa, từ đó hỗ trợ hiệu quả cho quá trình giảm cân.
Cải thiện hệ tiêu hoá
Củ khoai mì chứa một lượng lớn chất xơ và tinh bột kháng mà cơ thể con người không thể tiêu hóa hoặc hấp thụ.
Tuy nhiên, những dưỡng chất này khi di chuyển tới ruột già lại trở thành nguồn thức ăn nuôi dưỡng các lợi khuẩn trong đường ruột. Nhờ vậy, hệ tiêu hóa cũng được tăng cường, giảm thiểu nguy cơ mắc các bệnh lý đường ruột như viêm loét đại tràng, ung thư đại tràng,…
Giúp giảm đau đầu
Hàm lượng lớn Vitamin B2 có trong củ khoai mì đóng vai trò quan trọng trong việc sản xuất năng lượng cho cơ thể, chống lại các gốc tự do – tác nhân gây co thắt mạch máu dẫn đến đau đầu và đau nửa đầu.
Do đó, thường xuyên ăn khoai mì là cách đơn giản và hiệu quả để cung cấp lượng Vitamin B2 cần thiết cho cơ thể, giúp giảm thiểu các cơn đau đầu và đau nửa đầu hiệu quả.
Cải thiện thị lực
Khoai mì là nguồn cung cấp Vitamin A dồi dào. Vitamin A đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì thị lực, đặc biệt là khả năng nhìn trong điều kiện thiếu sáng.
Bên cạnh đó, vitamin A còn hỗ trợ bảo vệ giác mạc, ngăn ngừa các bệnh lý về mắt như đục thủy tinh thể, thoái hóa điểm vàng,…
Vì vậy, bổ sung khoai mì vào chế độ ăn cho người tiểu đường góp phần cải thiện thị lực, ngăn ngừa biến chứng tiểu đường ở mắt.
Xem thêm:
Cách lựa chọn hoa quả cho người tiểu đường
Người tiểu đường nên ăn, nên kiêng thịt gì thì tốt?
3. Lưu ý khi sử dụng củ khoai mì cho người tiểu đường
Không thể phủ nhận những lợi ích mà củ khoai mì mang lại cho sức khỏe. Tuy nhiên, sử dụng không đúng cách loại củ này có thể tiềm ẩn nhiều nguy cơ cho sức khỏe. Đặc biệt trong củ sắn có chứa lượng acid cyanhydric (HCN) có thể gây ngộ độc với các triệu chứng như khó thở, liệt cơ, co giật,… thậm chí là tử vong.
Vì vậy, người bệnh tiểu đường cần lưu ý những điều sau đây khi ăn khoai mì:
Lượng tiêu thụ
Người bệnh tiểu đường chỉ nên ăn một lượng sắn vừa phải để tránh làm tăng đường huyết.
Cần theo dõi lượng đường trong máu sau khi ăn để điều chỉnh lượng ăn cho phù hợp.
Thời điểm ăn sắn
- Không nên ăn sắn vào lúc đang đói vì dễ gây ngộ độc.
- Không nên ăn sắn vào buổi tối vì nếu xảy ra ngộ độc sẽ rất khó để phát hiện kịp thời.
Sơ chế và chế biến khoai mì đúng cách
Lượng độc tố HCN tập trung chủ yếu ở 3 bộ phận của củ sắn: 2 đầu củ sắn, xơ sắn và vỏ sắn. Việc sơ chế và chế biến đúng cách có thể giúp loại bỏ phần lớn lượng độc tố này. Người bệnh cần lưu ý:
- Lột bỏ phần vỏ ngoài và cắt bỏ 2 đầu củ sắn.
- Ngâm sắn trong nước sạch khoảng 48-60 giờ và thường xuyên thay nước để loại bỏ độc tố. Có thể ngâm bằng nước vo gạo để tăng hiệu quả loại bỏ chất độc.
- Nấu chín kỹ khoai mì trước khi ăn. Khi nấu, cần mở nắp nồi để chất độc bay ra ngoài.
- Không nên ăn sắn nướng cả vỏ vì dễ gây ngộ độc do lượng HCN chưa được loại bỏ.
- Nên ăn sắn cùng các thực phẩm giàu protein vì protein có thể giúp loại bỏ bớt xyanua trong cơ thể.
- Khi ăn nếu thấy sắn có vị đắng thì nên bỏ đi vì chứa nhiều độc tố.
Cách lựa chọn khoai mì
Hàm lượng độc tố HCN trong khoai mì có thể khác nhau tùy theo từng loại. Trong đó, sắn đắng, sắn cao sản thường chứa lượng HCN cao hơn sắn ngọt. Vì vậy, để đảm bảo an toàn cho sức khỏe, người bệnh cần lưu ý một số mẹo chọn khoai mì sau đây:
- Kiểm tra phần vỏ: Dùng móng tay cạo nhẹ lớp vỏ mỏng bên ngoài, nếu bên trong có màu hồng nhạt thì nên chọn vì đây là loại sắn ngọt, còn nếu màu trắng thì nên hạn chế vì lượng độc tố sẽ nhiều hơn.
- Quan sát hình dáng bên ngoài: Nên chọn những củ khoai mì mập mạp, thẳng, vỏ mịn, không bị sần sùi hay có đốm đen. Tránh chọn những củ bị dập nát, teo tóp hoặc có dấu hiệu bị mốc.
- Chọn những củ sắn còn tươi, vừa mới thu hoạch. Vì củ sắn sau khi dỡ, nếu càng để lâu thì lượng độc tố sẽ tích tụ càng nhiều.
4. Gợi ý món ngon từ khoai mì cho người tiểu đường
Khoai mì là nguyên liệu tuyệt vời cho nhiều món ăn ngon miệng. Dưới đây là một số gợi ý món ăn tốt cho người tiểu đường từ khoai mì, giúp bạn bổ sung dinh dưỡng và kiểm soát đường huyết hiệu quả:
Canh sắn nấu xương
Chuẩn bị nguyên liệu:
- 450-500g củ sắn
- 300g sườn heo
- Hành lá
- Gia vị: muối, hạt nêm, đường, nước mắm, dầu ăn
Sơ chế nguyên liệu:
- Sườn heo: Rửa sạch, chặt khúc vừa ăn. Ướp sườn với 1 muỗng cà phê muối, 1 muỗng cà phê hạt nêm trong 15 phút cho thấm gia vị.
- Khoai mì: Gọt vỏ, cắt bỏ 2 đầu, rửa sạch rồi cắt khúc vừa ăn. Ngâm khoai mì trong nước sạch qua đêm để loại bỏ độc tố. Sau đó, vớt ra rửa sạch lại với nước.
- Hành lá: Nhặt và rửa sạch, cắt nhỏ.
Cách thực hiện:
- Cho vào nồi một chút dầu ăn rồi cho sườn đã ướp vào xào săn.
- Đổ nước vào nồi sườn, nấu sôi rồi hớt bọt.
- Tiếp theo, cho khoai mì vào nồi canh, hầm nhỏ lửa khoảng 20-25 phút cho đến khi khoai mì và sườn chín mềm.
- Nêm nếm gia vị với muối, hạt nêm, nước mắm cho vừa ăn.
- Tắt bếp, cho hành lá cắt nhỏ vào nồi, khuấy đều rồi múc canh ra tô và thưởng thức.
Khoai mì trộn dừa
Chuẩn bị nguyên liệu:
- 1kg khoai mì
- 200ml nước cốt dừa
- 200g dừa nạo
- 100g đậu phộng rang
- Hành lá
- Dầu ăn, muối, đường
Sơ chế nguyên liệu:
- Khoai mì gọt vỏ, cắt bỏ 2 đầu rồi cắt khúc vừa ăn, ngâm nước trong qua đêm để loại bỏ độc tố.
- Đậu phộng rang bóc vỏ, giã dập.
- Hành lá rửa sạch, cắt nhỏ.
Cách thực hiện:
- Nấu khoai mì: Cho dầu ăn vào chảo, phi thơm hành lá. Cho khoai mì vào chảo xào sơ. Thêm nước cốt dừa và nước lọc vào nồi, nấu với lửa vừa đến khi khoai mì chín mềm và cạn nước. Vớt khoai mì ra tô, dùng nĩa nghiền nhuyễn.
- Trộn khoai mì: Cho dừa nạo, đậu phộng rang, hành lá vào tô khoai mì đã nghiền. Trộn đều tất cả nguyên liệu.
- Cho khoai mì trộn ra đĩa, rắc thêm dừa nạo, đậu phộng rang và hành lá lên trên. Có thể ăn kèm với muối vừng hoặc nước mắm chua ngọt.
Hi vọng những thông tin hữu ích có trong bài viết trên sẽ giúp bạn giải đáp được thắc mắc “tiểu đường ăn khoai mì được không?” để từ đó xây dựng cho mình chế độ ăn uống phù hợp giúp kiểm soát bệnh hiệu quả.