Nhiều người cho rằng các xét nghiệm máu có thể tầm soát được ung thư nên thay vì thực hiện các phương pháp tầm soát ung thư cơ bản được Tổ chức Y tế Thế giới đưa ra cho từng lứa tuổi và từng đối tượng thì nhiều bệnh nhân tự đi thực hiện xét nghiệm máu để xác định mình có đang có bị ung thư hay không?
Thực tế, khi tế bào ung thư phát triển sẽ sinh ra một số chất vào trong máu, do đó, khi nồng độ một chất nào đó tăng cao thì có thể bệnh nhân đã bị ung thư:
- Xét nghiệm CEA tăng cao có thể bị ung thư đại tràng
- Chỉ số AFP tăng cao có thể bị ung thư gan
- Chỉ số CA125 tăng cao có thể bị ung thư buồng trứng
- Chỉ số CA 19-9 tăng cao có thể bị ung thư dạ dày, tụy, ruột,….
- Xét nghiệm DR 70 tầm soát 13 loại ung thư
Theo kết luận từ rất nhiều nghiên cứu về các dấu ấn ung thư đều khẳng định răng không có một xét nghiệm máu nào có thể cho kết quả đáng tin cậy trong khảo sát, phát hiện sớm ung thư. Nhiều bằng chứng cho thấy chất CEA cũng tăng cao trong các trường hợp viêm loét ruột hoặc bệnh nhân hút nhiều thuốc, AFP tăng khi bệnh nhân bị viêm gan, CA 125 tăng trong nhiều trạng thái lành tính khác của phụ nữ như lạc nội mạc tử cung, xét nghiệm PSA thường dùng nhất cho ung thư tiền liệt tuyến cũng sẽ bị thay đổi khi bệnh nhân bị viêm tuyến tiền liệt.
Trang website của Cơ quan Quản lý Thiết bị Y tế của Anh (UK MDA Medical Devices Agency) đã đưa ra khuyến cáo là không thể sử dụng DR 70 để tầm soát ung thư vì không đủ thông tin y khoa.
Chính vì thế, việc truy tìm dấu ấn ung thư thường được sử dụng trong các trường hợp theo dõi điều trị ung thư hoặc bổ sung thêm thông tin khi bệnh nhân có nguy cơ bị ung thư cao chứ không thể thực hiện trên người khỏe mạnh để tầm soát ung thư.
Hầu như không có một xét nghiệm máu đơn độc nào có giá trị trong tầm soát ung thư cho mọi đối tượng. Ung thư giai đoạn rất sớm với bướu còn nhỏ hầu hết không tạo ra đủ lượng trong máu để có thể phát hiện được khi làm xét nghiệm. Trong cơ thể người đã có ung thư nhỏ mà hầu hết dấu hiệu sinh học bướu không tăng. Như vậy chúng ta đã bỏ sót ung thư khi làm xét nghiệm máu, nghĩa là khả năng phát hiện bệnh thấp mà trong y học gọi là độ nhạy thấp, âm tính giả cao.