Theo phương pháp này – được đặt tên là “cuộc chinh phục dây thần kinh giao cảm”, bệnh nhân sẽ được phẫu thuật nhưng không cần phải gây mê, và ca phẫu thuật chỉ kéo dài khoảng một tiếng đồng hồ bằng cách đưa một thiết bị – là một sợi dây đặc biệt vào mạch máu. Sử dụng xung điện, sợi dây gây ra những vết bỏng li ti trên nhánh thần kinh có chức năng truyền tín hiệu từ não xuống thận và nhờ đó, nó làm giảm đáng kể nguy cơ bị đột qụy, tai biến mạch máu não ở bệnh nhân cao huyết áp. Theo các chuyên gia, khoảng sau 3 tháng phẫu thuật, nó sẽ phát huy tác dụng.
Cao huyết áp được coi là căn bệnh nguy hiểm và phổ biến nhất trong đời sống con người, đến nỗi nó được gọi là “kẻ sát nhân thầm lặng”. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), có khoảng 8-12% dân số trên hành tinh từ 50 tuổi trở lên mắc phải và mỗi ngày, họ phải uống thuốc đều đặn cho tới lúc chết. Bệnh nhân cao huyết áp nếu không tử vong vì đột quị, thì cũng phải chịu những di chứng rất nặng nề như liệt nửa người, nói ngọng, tiêu, tiểu không tự chủ, hôn mê, sống đời sống thực vật, đồng thời có thể dẫn đến suy tim, thiếu máu cơ tim, ảnh hưởng đến chất lượng sống, mất hoặc giảm khả năng lao động.
Cũng cần nói thêm rằng đột quị là hiện tượng rối loạn chức năng thần kinh, gồm 2 thể: Nhồi máu não và xuất huyết não mà trong đó, 80% người bị đột quị có nguyên nhân từ xuất huyết não. Khi động mạch não bị tắc nghẽn, ôxy và các chất dinh dưỡng nuôi não không đến được não, khí CO2 và các chất thải của tế bào cũng không thoát ra được khiến não ngừng hoạt động. Sau khoảng từ 5 đến 6 phút, nếu oxy vẫn không đến được não, não sẽ chết (Y học gọi là chết lâm sàng).
Nhịp sinh học huyết áp của con người thường dao động giữa ngày và đêm. Nó tăng lên dần khi chúng ta thức dậy, làm việc, vận động rồi giảm xuống khi chúng ta ngủ. Đột quị thường xảy ra lúc nửa đêm về sáng – nhất là đối với những người cao huyết áp nhưng huyết áp lại không hạ, hoặc hạ rất thấp khi ngủ, hoặc tăng vọt vào sáng sớm.
Tại TP HCM, theo một thống kê chưa đầy đủ, chỉ riêng năm 2009, đã có thêm khoảng 20 nghìn người mới, mắc bệnh cao huyết áp. Theo cơ chế sinh học, khi tim co bóp để hút máu vào, được gọi là thời tâm thu, còn khi tim co bóp để đẩy máu ra, được gọi là thời tâm trương. WHO định nghĩa về cao huyết áp là một người mà áp lực khi tim hút máu vào, cao từ 140mm thủy ngân trở lên (huyết áp tối đa), còn khi đẩy máu ra, áp lực từ 90mm thủy ngân trở lên (huyết áp tối thiểu) thì người đó đã mắc bệnh cao huyết áp.
Tuy nhiên, trị số này còn tùy thuộc vào các yếu tố bên ngoài tác động, chẳng hạn như đang có chuyện vui mừng, lo âu hoặc sợ hãi, hoặc vừa mới vận động thể lực như chạy, nhảy, khiêng vác nặng, hoặc do các chất kích thích như rượu, cà phê, thuốc lá… Vì thế, thầy thuốc thường chỉ kiểm tra huyết áp khi người bệnh đã nghỉ ngơi hoàn toàn ít nhất là 15 phút.
Cho đến nay, một số nguyên nhân gây cao huyết áp đã được xác định như những bệnh lý về thận, đái đường, cholesteron xấu trong máu cao, xơ vữa động mạch… Ngoài ra, còn có cao huyết áp mà không tìm thấy nguyên nhân gì cả.
Theo Giáo sư bác sĩ Lê Văn Thành, Chủ tịch Hội Phòng chống tai biến mạch máu não Việt Nam, khi xảy ra tai biến mạch máu não, điều quan trọng là phải biết cách cấp cứu kịp thời để tránh bị liệt toàn thân hay liệt nửa người, hoặc chết não. Y học gọi đó là “thời gian vàng” – là khoảng 3 tiếng đầu tiên kể từ khi xảy ra đột qụy vì cứ mỗi phút trôi qua, sẽ có 2 triệu tế bào thần kinh chết hẳn. Lúc đó, tế bào não ở vùng xảy ra tai biến, tế bào não ở xung quanh vùng tai biến đều bị hủy hoại.
Tại BV Chợ Rẫy, Khoa Nội thần kinh, Khoa cấp cứu đã gặp nhiều trường hợp đưa đến muộn, bệnh nhân hôn mê sâu, mọi phương tiện hiện đại và bác sĩ giỏi đều bó tay, không cứu được. Đã thế, có bệnh nhân còn được gia đình… cạo gió, giác hơi trước khi đưa vào bệnh viện và điều này vô hình chung đã làm bệnh cảnh nặng thêm. Vẫn theo thống kê của Bộ Y tế, TP HCM hiện có khoảng 48 nghìn người bị đột quị, và phần lớn mọi sinh hoạt phải dựa vào thân nhân trong gia đình.
Trở lại chuyện phẫu thuật chữa lành bệnh cao huyết áp, bệnh nhân đầu tiên được phẫu thuật theo phương pháp tạo những vết bỏng li ti trên nhánh thần kinh giao cảm, ông Entonni Henri, 68 tuổi, bị bệnh tiểu đường, nghẽn mạch và đã từng một lần đột quị. Trong khi tiến hành phẫu thuật, ông Entonni Henri vẫn tỉnh táo trò chuyện với bác sĩ. Vì đây là trường hợp đầu tiên nên ông được giữ lại bệnh viện 24 tiếng đồng hồ để theo dõi nhưng trong tương lai, bệnh nhân có thể ra về ngay sau khi được phẫu thuật.
Điều đáng lưu ý là chi phí cho ca phẫu thuật loại này không đắt lắm – chỉ khoảng 4.000 bảng Anh – tương đương chừng 100 triệu đồng tiền Việt Nam. Hy vọng trong tương lai, phẫu thuật chữa cao huyết áp sẽ được phổ biến rộng rãi để tất cả những ai bị cao huyết áp, đều có thể an tâm sống